In elke nieuwsbrief die Netwerk CS tussen 2002 en 2008 verspreidde, werd een directeur geïnterviewd over het diversiteitsbeleid van zijn of haar instelling. De interviews geven een mooi beeld van de ontwikkeling binnen organisaties en in de cultuursector.
april 2007
Ze voltooide de middelbare school in Parijs en studeerde sociale wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. In de jaren '80 werkte zij als programmamaker bij NOS Radio voor Turkse programma's. Daarna werd zij onder meer directeur van de Vrouwenvakschool Informatica Amsterdam. De laatste jaren is zij voornamelijk actief als commissaris en toezichthouder. Ze maakte ook deel uit van de commissie-PAVEM (Participatie Allochtone Vrouwen) onder leiding van Paul Rosenmöller. Yasemin Tümer (Turkije, 1955) is momenteel als interim directeur van de NPS wederom actief in het Hilversumse. Hoe staat het met de diversiteit in het mediapark. Wordt daar op grote schaal geparticipeerd door allochtonen? Tümer: ‘Hilversum zit gewoon niet te wachten op meer diversiteit.'
De NPS wel?
‘Bij de NPS ligt dat anders. Ik heb daar als directeur veel met diversiteit te maken. De NPS heeft een wettelijke taak om met haar programmering allochtonen te bereiken. Wij werken met speciale multiculturele redacties. Zij zijn met name verantwoordelijk voor de multiculturele programma's.'
En de redacties voor de andere programma's?
‘Bij de andere programma's is dat anders. Die redacties zijn niet divers samengesteld. We zijn nu druk bezig dat te veranderen.'
Hoe?
‘Door er diepgaand te zoeken naar waarom het goed is en wat het kan opleveren. En niet als laatste door het thema te agenderen. Maar dat is niet alleen bij de NPS zo, de laatste tijd word ik steeds meer gevraagd door andere omroepen. Zij vragen mij dan om een presentatie te geven over het thema diversiteit.'
Dat gaat verder dan diversiteit in het personeelsbestand?
‘Het gaat in het kort om de controlerende machten achter een democratie. Toen de democratie als samenlevingsvorm werd bedacht was de media nog niet zo krachtig en telde alleen de rechterlijke, de uitvoerende en de wetgevende macht. De media is eigenlijk de vierde invloedrijke controlerende macht. Een programma zoals Zembla heeft veel invloed. Alles maakt uit. Welke onderwerpen kies je, hoe behandel je die onderwerpen? Wie nodig je uit? Welke kleur hebben de presentatoren? Welke vragen stel je etc. Dat brengt voor de redactie een verantwoordelijkheid met zich mee ten opzichten van de gehele democratie, dus voor zowel autochtonen als allochtonen. Mijn presentaties bezorgen menig omroep directeur het besef dat ze er iets mee moeten doen, maar dan wordt de vraag, hoe doe je dat als omroepdirecteur.'
Resultaten?
‘Nog meer uitnodigingen om te spreken! Maar je bedoelt of ze de volgende dag hun personeelsbestand kunnen gaan diversifiëren? Hilversum is vergelijkbaar met een olietanker. Het duurt even voordat het stuurboord draait. Deze processen gaan niet een twee drie. Het zijn allemaal professionals en die moet je overtuigen. Dat kost tijd.'
Hoe lukt het overtuigen van de ‘eigen' NPS-redacteuren?
‘Dat doe ik anders. Onze eindredacteuren zij tevens verantwoordelijk voor het personeelsbeleid. zij gaan dus over het aannemen van nieuw personeel maar ook over het begeleiden en behouden van het personeel. De meesten zeggen wel te willen, maar vinden het lastig om de kwalitatief juiste niveau te vinden. Dan zeg ik: ze zijn er wel, kijk bijvoorbeeld naar FunX. Genoeg radio makers van allerlei kleur, de redactie is uitsluitend kleurrijk. Als het daar kan, waarom zou het niet bij ons kunnen. Zij hebben ook kwaliteit en succes bij hun luisteraars.
Toch moet ik toegeven dat de meeste allochten vaak de ervaring missen. Er zit bovendien weinig groei en doorstroom in het personeelsbestand van de NPS zelf. Een groot aantal mensen werkt hier al meer dan tien jaar. De allochtonen waarmee we werken zijn veelal freelancers of tijdelijke krachten en vertrekken dus weer als de klus is geklaard.
Gelukkig kunnen we daar we wel steeds beter wordende programma's tegenover stellen. Zoals Premtime en Raymann. Dat gaat nu verhuizen naar Nederland 1. Veel meer kijkers dus. Een ander multicultureel programma dat het goed doet zijn De meiden van Halal.'
Dat zegt nog niets over het personeelsbeleid.
‘Klopt, het zegt wel iets maar niet voldoende. We kunnen nog veel meer. De afspraken moeten concreter gemaakt worden. Redacties denken op een bepaalde manier: eerst een idee, dan geld en dan mensen. Om iets succesvol hieraan te veranderen zal je eerst deze processen moeten doorgronden. De sleutel voor de NPS en Hilversum is om ze op hun passie en professionaliteit aan te spreken. Dat is hun motor. Je moet met inhoudelijke argumenten komen en niet sociaal-maatschappelijke. Ik laat dan ook altijd goede voorbeelden zien nationaal of internationaal. De Prix Iris, een wedstrijd voor (jonge) talentvolle Europese programmamakers die zich richten op de multiculturele samenleving.'
Best een passieve houding dus?
‘Ik zal altijd klaar staan voor vragen of het geven van advies, maar ik schrijf niets voor. Ze moeten het zelf doen. Zo kwam er laatst een eindredacteur van een NPS-programma dat uitsluitend bestaat uit klassiek muziek naar me toe met de vraag of diversiteit ook gewenst is binnen die redactie. Dan zeg ik: "wat denk je zelf?"'
En dan komt het goed?
‘Soms wel en soms zijn ze er nog niet klaar voor. Het leuke is dat als ze eenmaal zelf een stap richting diversiteit hebben genomen ze niet meer stoppen. Dat is mooi om te zien.
Juist door diversiteit te stimuleren binnen het denken van het personeel zet je een proces op gang waarvan ik zelf niet de uitkomst weet. Ik ben zelf ook erg benieuwd naar de resultaten.' En eerlijk gezegd, als ze er niets mee doen, dan gaat de rest van de samenleving hen links en rechts inhalen. Ze moeten wel.