Dream City
‘Nu komen mensen voor hun plezier, vroeger werden ze hier geëxecuteerd.’ Haji Mustafa, Dream City, Irak.
Dream City is een boek, tentoonstelling en educatief programma over pretparken op onverwachte plekken op de wereld van fotografe Anoek Steketee en schrijfster Eefje Blankevoort i.s.m. FOTODOK.
Tijdens een reis door Koerdisch Irak in 2006 belandden fotografe Anoek Steketee en schrijfster Eefje Blankevoort bij toeval in het pretpark Dream City in Duhok, een weinig enerverende stad vlakbij de grens met Turkije en Syrië. Berichten over aanslagen, ontvoeringen en sektarisch geweld vulden dagelijks de kranten. Maar in Dream City liepen Koerden, Arabieren en Amerikaanse soldaten, christenen en moslims, sjiieten en soennieten – bevolkingsgroepen die elkaar buiten de hekken naar het leven stonden – gemoedelijk naast elkaar. Was Dream City een uitzondering?
Het pretpark in Irak werd het vertrekpunt van een rondreis langs de geconstrueerde wereld van het pretpark over de hele wereld. Van 2006 tot 2010 bezochten Steketee en Blankevoort pretparken in Irak, Rwanda, Libanon, Israël, de Palestijnse Gebieden, Colombia, Indonesië, China, Turkmenistan en de Verenigde Staten.
Hoewel de culturele, sociale en politieke context van de plekken sterk verschilt, vormt de uniforme achtergrond van het pretpark de voor iedereen herkenbare basis: fonkelende lichtjes, ijskraampjes en een sprookjesdecor. Maar achter de geënsceneerde, onschuldige en lichtvoetige façade van het onderwerp, gaat een andere, serieuze werkelijkheid schuil. De oorsprong, de locatie en het gekozen thema bieden vaak inzichten in de politieke en sociale omstandigheden van het land waarin het pretpark gelegen is. Zo blijkt het pretpark Dream City in Irak gebouwd te zijn op een voormalige legerbasis van Saddam Hoessein. Het park is het symbool voor de zwaar bevochten vrijheid van de koerdische bevolking.
In Dream City toont Steketee niet de archetypische pretparkbeelden; drukte, vrolijkheid en beweging, maar zoekt zij in de beelden van werknemers, bezoekers en attracties juist naar verstilling en vervreemding. De bijbehorende verhalen geven de beelden soms een totaal onverwachte context.
Iedereen wil wel eens ontsnappen aan de realiteit van alledag. De een laat zich meeslepen door een film of neemt een boek ter hand. Een ander zoekt het in de roes van alcohol of drugs. Soms helpt het maken van een verre reis om de sleur te doorbreken. Dé plek om te ontsnappen aan de realiteit van alledag is het pretpark. Het pretpark is ervoor gemaakt. Sprookjesbossen voeren de bezoeker mee in een andere wereld, de achtbaan biedt de instant kick die in het dagelijkse leven mist. De lichtjes, het kleurrijke snoepgoed, de vrolijke muziek, de duizelingwekkende en desoriënterende attracties: even lijkt de hele wereld op zijn kop te staan. De werkelijkheid lost op terwijl de dromen van de bezoekers voor een paar uur werkelijkheid worden. Angst, verdriet, sleur of stress hebben geen plaats in deze wereld vol kleur en vrolijkheid.
Maar aan het eind van de dag of avond sluit het pretpark zijn hekken voor haar diverse bezoekers. Buiten de omheining wacht hen de realiteit van het dagelijks leven. Soms staat die realiteit in wel heel erg schril contrast met de droomwereld van het pretpark. Overal ter wereld zijn pretparken, ook in landen waar het dagelijks leven in de greep wordt gehouden door chaos, oorlog, armoede of de angst voor een dictatoriale staat. Het pretpark is in deze omgeving soms de enige plek om te kunnen dromen. Buiten de hekken telt alleen het overleven.