Hieronder lees je het verslag van Talk of the Town #27 over hergebruik van leegstand vastgoed. Ook redacteur Emma Boelhouwer van het Parool was van de partij, haar artikel 'Boete voor leegstaande kantoren in Amsterdam' lees je hier.
Soms lijkt het aantrekkelijker voor een pandeigenaar zijn gebouw leeg te laten staan dan het te herontwikkelen, op welke manier dan ook. Aan het begin van dit jaar stond zo'n 1,3 miljoen vierkante meter kantoorruimte leeg, terwijl er een schreeuwende woningnood is en leegstaande gebouwen vaak negatieve effecten hebben op de buurt waar ze in staan. Bjarne Mastenbroek van architectenbureau SeARCH en voorzitter van BNO (Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers) heeft de oplossing: hergebruik! Hierbij doet hij een oproep aan de Gemeente Amsterdam om meer ruimte te bieden voor het hergebruiken van bestaande panden en het minder aantrekkelijk te maken bestaande gebouwen neer te halen of om op leegstaande grond nieuwe gebouwen te plaatsen. Verantwoordelijke bij de Gemeente Amsterdam voor deze portefeuille is Maarten van Poelgeest, die deze avond samen met Bjarne Mastenbroek, moderator Ruben Maes en het kritische publiek in zal gaan op deze problematiek maar ook op mogelijke oplossingen.
Steden doen het heel goed sinds de jaren '80, terwijl voor die tijd vrijwel niemand in het oude centrum van de stad wilde wonen- ook in Amsterdam. Op dit moment staat er een enorme druk op het stedelijk gebied van Amsterdam omdat de vraag het aanbod ruimschoots overtreft. Soms zijn er zelfs geen geschikte huizen te vinden in de stad waardoor grote groepen mensen 'gedwongen' worden de stad te verlaten. Dit is niet nodig volgens Bjarne Mastenbroek, er is genoeg potentie in het stadscentrum- maar om deze potentie te benutten is er wel hulp nodig van de Gemeente Amsterdam. Terugkijkend op de geschiedenis wijkt de Gemeente te vaak af van haar strategie wat betreft bebouwing, deze hangt te veel af van economische tendensen. Dit terwijl er volgens Mastenbroek aan de hand van hele nauwkeurige statistieken te voorspellen valt wat er gaat gebeuren en er een langetermijnstrategie kan worden gehanteerd. Hij roept de Gemeente Amsterdam op om te stoppen met het uitgeven van grond om op te bouwen. Hij begrijpt dat het de Gemeente heel veel geld oplevert- maar hier moet je niet van afhankelijk zijn als Gemeente en juist verder kijken dan de korte termijn winsten. Daarnaast pleit Bjarne voor stimulerende maatregelen om in de stad te bouwen en hergebruik toe te passen. Het is nu nog te gemakkelijk om in open ruimte iets nieuws te bouwen waardoor hergebruik van bestaande panden minder aantrekkelijk wordt. Deze oproepen sluiten goed aan op de 'kantorenluchtbel' die dreigt te ontploffen. Deze luchtbel is ontstaan door 'goedkoop geld'- ontwikkelaars: gemeenten en banken konden snel geld verdienen door nieuw kantoren te bouwen, wat uiteindelijk heeft geleid tot het enorme overschot en leegstand van kantoorruimte waar we nu mee te maken hebben. Vele kantoren kunnen in aanmerking komen voor hergebruik, met een actieve rol van de Gemeente Amsterdam kan een groot deel van deze problematiek verholpen worden vindt Mastenbroek.
Van Poelgeest wijst er op dat de gemeente meestal niet de eigenaar is van dergelijke panden. Maar de gemeente is wel op zoek naar middelen om de leegstandproblematiek tegen te gaan. Poelgeest verwijst naar dubieuze taxeringen van gebouwen die het onaantrekkelijk maakt om een pand te herontwikkelen. De reële waarde van een pand ligt vaak stukken lager dan de taxatiewaarde waarvoor het pand in de boeken staat. Op papier zouden eigenaren dan veel geld verliezen door het herontwikkeling van een pand, zeker gezien de kosten in eerste instantie veel groter zijn dan de winst op korte termijn. Maar de Gemeente Amsterdam zit niet stil, ze hebben wel degelijk middelen om herontwikkeling te bevorderen. Er is nu bijvoorbeeld een 'transformatieteam' dat de grenzen van de huidige regelgeving opzoekt om hergebruik te bevorderen en pandeigenaren te stimuleren hierover mee te denken. De nieuwe kraak- en leegstandwet die 1 oktober is ingegaan, biedt bijvoorbeeld meer ruimte om eigenaren aan te spreken op hun leegstaande pand(en) en boetes uit te delen bij langdurige leegstand. De Gemeente kan bijvoorbeeld gebruikers voordragen een leegstaand pand te betrekken en de eigenaar te dwingen met deze nieuwe gebruiker in zee te gaan. Maar het is nog niet duidelijk wat er dan zal gaan gebeuren als zo'n geval voor de rechter komt. Het is dan aan de rechter op te bepalen of zoiets redelijk is. Eigenlijk moet je per pand kijken wat de mogelijkheden zijn, hier zijn Mastenbroek en Poelgeest het wel over eens. Elk gebouw heeft haar eigen eigenschappen die invloed hebben om de manier van herontwikkelen.
Vanuit Mastenbroek en de zaal kwam vooral het geluid dat de gemeente de regelgeving moet aanpassen om hergebruik te bevorderen en 'onnodige' nieuwbouw tegen te gaan. Hier is Poelgeest het mee eens maar noemt regelgeving een "veelkoppig monster". Er zitten veel haken en ogen aan het aanpassen van regelgeving, de Gemeente Amsterdam is nu wel bezig om de grenzen op te zoeken van deze regels door onder andere het transformatieteam. Een ander voorbeeld is de 'Open kantorendag', die iemand in de zaal wilde omdopen tot "So you think you can develop". Een dag waarop leegstaande kantoren worden opgesteld voor potentiële huurders om een beeld te krijgen van deze panden. Het is duidelijk dat de Gemeente Amsterdam de problemen inziet en een poging doet deze op te lossen. Hierbij zet ze verschillende middelen in om de leegstand te lijf te gaan, welke middelen uiteindelijk effectief zullen zijn moet nog blijken.
Deze zelfde avond had de Commissie Bouwen, Wonen en Klimaat van de Gemeente Amsterdam een openbare expertmeeting in Pakhuis de Zwijger. In deze meeting heeft Maarten van Poelgeest zes voorstellen gepresenteerd om de leegstand te lijf te gaan. De bevindingen en aanbevelingen uit Talk of the Town werden meegenomen in deze meeting.
Het Parool was deze avond ook aanwezig, hier lees je het artikel Boete voor leegstaande kantoren in Amsterdam'.