Kom je ook? opent met een videoclip van Pierre Janssen die een verhaal vertelt. Alhoewel een derde van de zaal niet weet wie Pierre Janssen is, wordt meteen de kracht van een goed verhaal benadrukt: de zaal is, ondanks het vroege tijdstip, oplettend en geamuseerd.
Riemer Knoop haakt hierop in: verhalen worden al eeuwenlang verteld en vervullen meerdere functies. Maar wat maakt een goed verhaal, en hoe kunnen wij deze wijsheid gebruiken voor publieksparticipatie? Verschillende sprekers, performers en projecten passeren vandaag de revue (...).
Gouden kansen benutten
Petra Katzenstein, leider educatie van het Joods Historisch Museum, het Kindermuseum en Hollandsche Schouwburg en Tali Gross, educatief medewerker en trainer bij het JHM vertellen over een nieuwe methode om de museumbezoeker te betrekken.
Zij leggen uit dat ‘gouden kansen’ vaak onbenut blijven. “Neem de beleving van de bezoeker serieus en geef er ruimte aan.” Het JHM probeert tijdens rondleidingen juist de verhalen en beelden van de bezoeker te achterhalen. De tourleider reageert hierop. Na het museumbezoek vindt een korte evaluatie plaats om het verschil tussen bestaande beelden en de nieuw vergaarde kennis te toetsen. “We willen bezoekers inspireren om genuanceerder te denken,” legt Tali uit.
Associaties in beeld
“Het cliché-beeld van verleiding, die halfdichte ogen, de glimmende huid, een mond die lichtjes openstaat.” Het klinkt als een typische modefoto, maar als we goed kijken zien we een te lange nek, een vreemd schouderstuk. “Haar hoofd heeft de vorm van een penis.” Wypke Jannette Walen, museumdocent FOAM, vertelt het verhaal achter de foto van beroemde fotografen Inez van Lamsweerde & Vinoodh Matadin.
Sex, drugs and stories
Karlijn Ribbens werkt als producent bij productiehuis Oost-Nederland (ON). Zij stonden versteld van de verhalen die in de kleedkamers na een optreden door artiesten gedeeld werden. Hoeveel emotie, gelach en inspiratie het voortbracht. Zo ontstond ‘rockONroll, the stories’. Artiesten worden uigenodigd om hun verhalen te vertellen aan het publiek.
“Sterke verhalen worden gedeeld en het publiek wordt optimaal betrokken.” Niet alleen popartiesten, maar ook programmeurs en festivalbazen komen vertellen. “[Uiteindelijk] blijkt dat de inhoud van andere artiesten net zo interessant is als bezoekers eenmaal het programma hebben bijgewoond.”
Lopen in je eigen film
Renate Zentschnig kwam voor het eerst in aanraking met persoonlijk verhalen, toen zij op verschillende plekken in Amsterdam ging zitten met een bordje: 'een dubbeltje voor je gedachten'. Op het Westergasterrein heeft ze vervolgens een kaart gemaakt waar je op verschillende punten naar deze verhalen en gedachten kon luisteren. Dit is in goede aarde gevallen, en zo ontstond Soundtrackcity. De stad ontdekken via geluidsverhalen.
Door verhalen leer je over de wereld waarin wij leven. Deze verhalen worden versterkt door omgevingsgeluiden of muziek. Een audiotour langs het IJ was het eerste project, en werd enthousiast ontvangen. In 2008 is Renate samen met Michiel Huijsman de geluidswandelingen gaan opzetten, en worden gemaakt door kunstenaars uit verschillende disciplines. Aan elke wandeling werkt een duo, bijvoorbeeld een theatermaker en een geluidskunstenaar.
The Love Storyteller
Abner Preis geeft, verkleed als superheld in een theatrale presentatie. Hij vertelt over "Spot and Stripes," een hond en een kat die moeten leren om van elkaar te houden, over zijn nieuwe superhelden project, en over Donkey Dan, een jongetje met een hele grote "Donkey" die naar Afrika gaat.
Tijdens de pauze
Wijnand Stomp - Vertelt verder tijdens de pauze: Masterclass Storytelling.
De eerste seconden van een verhaal zijn het belangrijkst. Dan wordt de aandacht getrokken en worden verbindingen gelegd. Mensen luisteren naar je verhaal als er een persoonlijke verbindtenis wordt gecreëerd. Daarbij draait het om fysiek aanwezig zijn.
In een verhaal draait het om wie, waarom, wat, waar en wanneer. Probeer je verhaal terug te brengen tot vijf zinnen waarin deze vijf w's worden beantwoord. Wees kort en krachtig. Het gaat niet om de hoeveelheid woorden, of hoe mooi of lang ze zijn. Het draait om de kracht van het verhaal.
Een verhaal moet een positieve drijvende kracht hebben, geen negatieve. Vertel waarom je iets wilt vertellen. Vertel vanuit het nu, en werk naar het verleden of de toekomst. Zoek positiviteit op, en link dat aan jezelf.
Big Fucking Actor
Sara vertelt over het verkrijgen van haar BFA: Big Fucking Actor. Een hoofdstuk uit haar boek met hilarische feiten over haar avant-garde beste vriend, en wat het betekent om een goede acteur te zijn.
Sara is host tijdens StorySLAMs van The Moth in New York. Humor is hierbij een belangrijk bindmiddel, en zorgt voor een ontspannen sfeer. Deelnemers worden uitgenodigd over een thema persoonlijke verhalen te delen. Sara is niet tegen Twitter of Facebook, maar gelooft dat verhalen vertellen en elkaar fysiek ontmoeten, de enige manieren zijn om echt contact te leggen.
Een goed verhaal bevat volgens Sara de volgende vijf elementen:
1. Conflict - we willen horen over het vervelende en het vieze
2. Motivatie - we willen je doel weten
3. Helderheid - leg uit wat je bedoelt
4. Volg de klassieke vertelwijze - een personage wordt geïntroduceerd, raakt in de problemen, raakt nog verder in de problemen, en komt tot slot uit de penarie
5. Zelfdepreciatie - wees kritisch
Wie niet sterk is, moet slim zijn
Wijnand Stomp - Vertelt verder
Anansi de spin: is het een held, een boef, of is hij gewoon heel erg slim? Zie de website die net online is gegaan.
Hoe kom je van een cliché af?
De directeur van het Openluchtmuseum Pieter-Matthijs Gijsbers was zijn tekst kwijt tijdens de presentatie. Een indrukwekkende improvisatie vond plaats. Bij het Openluchtmuseum staat de bezoeker centraal. Hoe daag je de bezoeker uit om een verhaal te vertellen? En hoe kan een museum dit verhaal vastleggen?
De Romeinen waren er al langer achter: door een luiteraar fysiek te verbinden met een verhaal, kun je hem of haar fundamenteel raken. De verhalenverteller moet de kern zijn van een expositie. En hoewel de fysieke ervaring met een uitdagende verteller vaak het meest succesvol is, kunnen (of moeten) ook technische middelen een rol spelen.
Een Openluchtmuseum heeft vaak te maken met clichés, en nieuwe projecten integreren is soms lastig. Een voorbeeld van een geslaagde integratie is het project Chinees restaurant Azië.
Dichter bij de Dichter
Blaxtar: SPOKEN
Spoken Word gaat om spelen met tekst. Door het weglaten van de bassline en muziek, is er niets meer om je achter te verschuilen, en worden teksten intiem. De persoon achter de artiest wordt ter verantwoording geroepen. Jammer genoeg is het de 'stoere' versie van een verhaal die een breed publiek bereikt, en niet de tekst zonder muziek.
De Spoken Word avonden zijn spannend voor zowel artiest als publiek. Na de optredens vraagt het publiek vaak door naar een diepere betekenis. Hip-hop wordt uit zijn context gehaald.
Lees ook het verslag van Jasper Visser over de kunst van het verhalen vertellen.