Superiority

van Hans Broek

5 jun 2010
19 jun 2010

De tentoonstelling Superiority van Hans Broek heeft als uitgangspunt een serie schilderijen naar scènes uit de film 'Eyes Wide Shut' door Stanley Kubrick. De beelden uit deze film zijn oeroud; ze spreken over een tijd van ver voor onze beschaving. Anderzijds refereren de beelden aan situaties die nog steeds diep ingebed zijn in onze samenleving. Het thema van de tentoonstelling is superieure moraliteit en hypocrisie. De presentatievorm is een installatie van drie ruimtes met schilderijen en één ruimte met een videofilm.

Vergroot

Hans Broek - bron

With:

Na de entreeruimte vormt de tweede ruimte de kern van de installatie. Hier hangen schilderijen naar stills van één bepaalde scène uit de film. In deze scène liggen en zitten op een grote tafel naakte vrouwen, die bekeken worden door personen gekleed in pijen. Het decor is het interieur van een landhuis. De figuren die deze scène bevolken zijn in twee groepen te verdelen. De ene groep is die van de personen gehuld in pijen; zij representeren de superieure moraliteit (religieus en/of ethisch). Het zouden monniken, rechters, priesters, dominees of zelfs kunstcritici kunnen zijn . Zij staan, in de visie van Broek, voor het Apollinische - ofwel: de rede, de ratio, de logica; het doordachte, overdachte en beheerste - en daarmee voor het kritische publiek. Omdat ze zich in een situatie bevinden die niet strookt met hun positie, symboliseren ze tevens de hypocrisie. De andere groep, de vrouwen op de tafel, symboliseert de kwetsbaarheid van de kunstenaar die zich blootstelt aan hun blikken. Toch zijn de vrouwen door Hans Broek geenszins als slachtoffers neergezet. Ze zijn sterk, trots en machtig, wat bijdraagt aan de spanning van de beelden. In tegenstelling tot het Apollinische staan de vrouwen voor het Dionysische: de extase, de geestvervoering, het onbeheerste, maar ook: sex, schoonheid en de macht van de vrouwelijke schoonheid. Belangrijk gegeven in deze ruimte is dat de filmstills buiten de context van Kubricks film een andere betekenis krijgen.

Doel van Hans Broek is door de schilderijen een prehistorische kracht te laten zien en voelen. Deze kracht verwijst naar een energie die aan de basis ligt van ons bestaan en die sterker blijkt dan de morele structuren die haar in bedwang willen houden.

De derde ruimte is een kleine portrettengalerij waar portretten hangen van personen die staan voor de superieure moraliteit. De portretten zijn geschilderd in zwart wit. Onderwerp van deze schilderijen zijn dominees die een belangrijke rol spelen in de jeugd van Hans Broek, die opgroeide in een Nederlands Hervormd milieu. In de vierde en laatste kamer ruimte draait een video loop. Het onderwerp is een landhuis in de sneeuw in de staat New York. De video laat veranderingen zien in het licht van de vroege tot de late schemering. Het is een plek waar dit soort bijeenkomsten van mensen plaats zou kunnen vinden. In werkelijkheid is het een huis van de Hitchcock familie. Interessant detail is dat Timothy Leary, de goeroe van de vrije liefde, vele jaren in dit huis heeft geleefd.

Wat deze tentoonstelling probeert duidelijk te maken is dat superieure moraliteit een grens kan overschrijden en kan omslaan in precies dat wat het probeert te stoppen, namelijk het breken van de regels. In sommige gevallen kan dit relatief onschuldig uitpakken, maar in andere situaties juist zeer destructief. Recente en minder recente schandalen met geestelijken en andere hoogwaardigheidsbekleders hebben dit herhaaldelijk aan het licht gebracht.

Superiority wil de bezoeker de mogelijkheid geven zich te verhouden tot de verschillende groepen en individuen die in de tentoonstelling gepresenteerd worden. Op zeker moment kan een ieder zich medeplichtig voelen in het getuige zijn van een gebeurtenis die in strijd is met de regels. De kijker/voyeur wordt meegenomen in een verborgen wereld vol suspense, waar betekenis complex wordt en zelfs enigszins schokkend en onthullend. Interessant is dat animale drijfveren sterker zijn dan moraliteit. Het interessante is dat seks en religie in de schilderijen lijken te versmelten. De tentoonstelling speelt met de duistere kant die zich, in meer of mindere mate, in ieder van ons bevindt.

Opening

5 Juni, 16.00