MET KLEUTERS NAAR HET MUSEUM, EEN ´HANDLEIDING´ VOOR BEGELEIDERS
Naar het museum gaan met je kleuter, is dat leuk? Jazeker! Kleuters leren spelenderwijs, dus leuk staat in dit geval bijna altijd gelijk aan leerzaam. Een museum biedt een uitgelezen mogelijkheid om ‘leuk’ te combineren met ‘leerzaam’. De museumbezoeker stapt in een andere wereld; een wereld die verwondert, waar je nieuwe dingen ontdekt, kijkt, speelt, samen bent, leert, eet en drinkt. Soms is er zelfs een knutselwerkplaats welke de jonge bezoekers zeker zal aanspreken! De lezer van deze handleiding treft tips, ervaringen en praktische oplossingen om zich voor te bereiden op een museumbezoek.
GEWOON GAAN
Uit onderzoek is gebleken dat veel begeleiders onzeker zijn wanneer het aankomt op
museumbezoek. Zij zijn bang overlast te veroorzaken of vrezen ervoor dat waardevolle zaken worden aangeraakt of zelfs gebroken. Het is een goed idee om de regels vooraf met je kleuter te bespreken en daarbij ook uit te leggen waarom die regels er zijn. Daarnaast is het aan te raden om je kleuter tijdens het museumbezoek de ruimte te geven om zelf te ontdekken. Met deze aanpak zullen andere bezoekers het kind eerder met affectie bekijken dan met irritatie. De kleuter weet daarnaast prima
binnen de gestelde grenzen te blijven.
Reactie: een museumeducator vertelde dat kleuters tijdens een familiebezoek bijna nooit overlast veroorzaken. Zij zei zelfs dat medebezoekers vaak begripvol reageren als het gaat om kleuters.
Groepen volwassenen of kinderen zijn over het algemeen juist veel beter in het veroorzaken van overlast!
MUSEUMKEUZE
Het devies bij de keuze voor een museum luidt: laat het museum aansluiten op de beleving(en) en de interesse(s) van de kleuter. Is de kleuter geïnteresseerd in dinosaurussen, techniek, theeserviezen of treinen? Er is vrijwel geen interesse te verzinnen of er bestaat wel een museum over dat onderwerp.
Tip: vraagje vrienden en/of familie naar positieve ervaringen met specifieke musea.
Tip: breng eens een bezoekje aan (bijvoorbeeld) www.museumserver.nl ,
www.wegmetdekids.nl/musea of www.museum.nl en krijg een indruk van de vele mogelijkheden die er zijn. Of www.kidsinmuseums.nl !
VOORBEREIDING VAN HET MUSEUMBEZOEK
Voordat je een bezoek brengt aan het museum van jouw keuze, is het altijd verstandig om een virtueel bezoekje te brengen aan de museumwebsite. Hier vind je veel nuttige informatie: wat zijn de openingstijden van het museum of staan er bijvoorbeeld grote evenementen gepland?
Reactie: Een moeder vertelde eens dat zij tijdens een bezoek aan Nemo (kindermuseum voor techniek en wetenschap) in Amsterdam toevallig op een zogenoemde “Klokhuis”‐dag terecht was gekomen. De enorme drukte bleek veel te overweldigend voor haar kleuter.
TIJDSTIP VAN BEZOEK
De kleuter kent momenten van veel en van weinig energie. Als uw kleuter al een dag vol impulsen achter de rug heeft, is de ‘rek’ eruit. Plan uw bezoek in de momenten waarop het energieniveau van uw kleuter hoog is.
WAT GAAT WE DOEN IN HET MUSEUM?
Musea bieden tal van mogelijkheden om het bezoek te ervaren. Zo worden er vaak speciale arrangementen en activiteiten voor kleuters aangeboden. Ook hier is het advies om een kijkje op de website te nemen: welke mogelijkheden die aansluiten bij de interesses van je kleuter, biedt het museum?
VERWACHTINGEN
Wat verwacht je van een bezoek aan het museum met je kleuter? Een leuk dagje uit of een leerervaring? Stel voor zowel jezelf als je kind niet te hoge doelen.
Tip: praat, voorafgaand aan je bezoek, met je kleuter over de regels binnen een museum en waarom die regels er zijn. Voor de meeste musea gelden immers dezelfde regels: niet aanraken, niet rennen en niet schreeuwen.
VOORBEREIDING MET DE KLEUTER
BEZOEK SAMEN DE WEBSITE
Het werkt geruststellend en enthousiasmerend om vantevoren aan je kleuter te laten zien waar jullie heengaan. Het samen bezoeken van de website draagt hier zeker aan bij. Denk aan een foto van het museumgebouw, plaatjes van de objecten die er te zien zijn en/of de activiteiten die in het museum gedaan kunnen worden.
Tip: verschillende museumwebsites bieden ook leuke spelletjes aan die je samen met je kleuter kunt
doen.
VERTEL OVER HET MUSEUM
Voor het daadwerkelijke museumbezoek kun je je kleuter al vertellen wat jullie gaan doen. Watvoor soort museum is het, wat is er allemaal te doen, wat is er te zien?
Tip: natuurlijk is een museum een bijzondere plek. Maar daarnaast is er ook “gewoon” een wc en kun je er desgewenst wat eten en/of drinken.
HET DAADWERKELIJKE BEZOEK
In musea kun je samen zijn en op onderzoek uitgaan. Afwisseling binnen het museumbezoek is daarom de sleutel tot succes. Kleuters beschikken over een korte spanningsboog en zijn sneller moe. Door doe‐activiteiten af te wisselen met kijken, eten, drinken en plassen is het museumbezoek te verlengen. Een rustmoment las je in door bijvoorbeeld de museumwinkel of het –restaurant bezoeken; dit levert eveneens nieuwe energie op om door te gaan.
DUUR VAN HET BEZOEK
Het museumbezoek met een kleuter duurt gemiddeld een uur.
Zoals al vermeld beschikken kleuters over een korte spanningsboog; gemiddeld zo’n 7 tot 10 minuten per activiteit. Wissel verschillende activiteiten daarom af en onderbreek het bezoek af en toe om bijvoorbeeld een spelletje te spelen. Kleuters worden ook sneller moe, een korte pauze om wat te drinken of te eten, draagt ook bij aan verlenging van het bezoek.
Tip: kleuters hebben over het algemeen gratis toegang tot een museum, maar ouders en/of verzorgers betalen wel voor hun bezoek. Daarom is het misschien verstandig om een Museumjaarkaart aan te schaffen (www.museumjaarkaart.nl).
BEZOEK DE INFORMATIEBALIE
Vrijwel ieder museum beschikt over een informatiebalie. Hier krijgt u (informatie over) audiotours speciaal voor kleuters, speurtochten of andere (kleuter) activiteiten.
Reactie: een vader vertelde dat hij van de plattegrond van het museum zelf een speurtocht maakt.
AANPAK
AANSTUREN OP SUCCES
Om de interesse van je kleuter te behouden, is het belangrijk dat ze succes hebben in wat ze ondernemen. Kleuters worden enthousiaster wanneer ze een positief beeld van hun prestaties hebben.
Tip: simpele spelletjes, zoals “ik zie, ik zie, wat jij niet ziet”, zijn goed te gebruiken om aan te sturen op succes.
Reactie: het Nemo‐museum heeft proefjes ontwikkeld die niet kunnen mislukken. Kleuters slagen hierdoor altijd!
SAMENSTELLING
Een begeleider met een kleuter. Jij en je eigen kleuter. Soortgelijke samenstellingen kunnen tijdens het museumbezoek helemaal opgaan in de eigen belevingswereld en het museum. Er kan echter ook sprake zijn van meerdere begeleiders en één of meer kleuters. Vaak is in deze gevallen sprake van een familiebezoek. Tijdens zo’n bezoek kan het ook erg leuk zijn om de begeleiders voor korte tijd op te splitsen. Zo kan de kleuter even helemaal opgaan in de eigen belevingswereld. Later beschik je zo weer over leuke ervaringen om met elkaar te delen. Natuurlijk kan er ook sprake zijn van meerdere kleuters en één begeleider. Een mogelijkheid is om iedere kleuter aan te laten geven wat hij/zij wil doen en zien. De beschikbare tijd kan zo opgedeeld worden en iedere kleuter krijgt de kans om in zijn/haar interesses te worden voorzien. Op deze wijze leren begeleider én kleuters ook over elkaars interesses.
Reactie: een moeder vertelde dat zij het heel moeilijk vond om twee kleuters in bedwang te houden. Toen ze hen vroeg wat ze wilden zien, hebben ze alle twee iets aangewezen. Over deze dingen hebben ze met zijn drieën gepraat en gelachen. Door deze aanpak kreeg de moeder zelf ook rust.
THEMA
Wellicht bezoekt u eens een museum dat minder aansluit op de interesses van de kleuter. Of er wordt gekozen voor een museum waar veel verschillende thema’s behandeld worden. In dat geval kan het leuk zijn om een ‘thema van de dag’ te bedenken. Hiermee “verklein” je het onderwerp voor je kleuter en blijft de tentoonstelling overzichtelijk. Binnen dit thema kunnen ook weer allerlei (zelf bedachte) spelletjes gespeeld worden (zie aansturen op succes). Voorbeelden zijn de tot de
verbeelding sprekende thema’s eten, werken, kleuren, etc. (wat zien we allemaal aan eten, eten deze mensen hetzelfde als wij?).
Reactie: een moeder vertelde eens dat ze een kunstmuseum had bezocht. Hier had zij voor haar kleuter het thema ‘blauw’ geïntroduceerd. Alle schilderijen met de kleur blauw erin zijn deze dag geanalyseerd!
HET VERHALENDE BEZOEK
Kleuters vinden het leuk om naar verhalen te luisteren. Bijkomend voordeel is dat ze er ook nog eens van leren! Door een verhaal te vertellen over bijvoorbeeld het onderwerp van het musem blijven kleuters actief, betrokken en enthousiast.
Tip: een museum biedt vaak veel achtergrondinformatie om je verhaal op te baseren.
Tip: het boek “Lang geleden” van Van Holkema & Warendorf bevat veel geschiedenisverhalen die speciaal voor (jonge) kinderen geschreven zijn.
BELEVING
Horen, kijken, bewegen en voelen zijn, zeker voor een kleuter, belangrijke onderdelen van een museumbezoek. Door al je zintuigen te benutten, beleef je het bezoek immers op je eigen manier. Daarnaast spreekt het kinderen vaak aan dat het museumbezoek iets is wat samen gedaan wordt.
Tip: vertel aan je kleuter wat jij heel mooi, leuk of stom vindt aan het museum. Hierdoor betrek je elkaar in de belevenis van het museumbezoek.
ZELF DOEN
Kleuters leren veel en snel wanneer ze zelf kunnen kijken en/of onderzoeken. Bijkomend voordeel is dan ook dat ze het leermoment (museumbezoek) ervaren als spelen. Laat je kind na afloop ook zelf wat ze gedaan hebben, dit stimuleert het leren nog meer.
Tip: zeg niets voor, maar geef aanwijzingen. Hierdoor geef je je kind de indruk dat het zelf leert, ontdekt, etc..
SAMEN DOEN
Laat je leiden door je kind! Kleuters beschikken over bijzondere kijk op objecten . Ze zullen je daarom vol kleuterwijsheid vertellen over hoe zij denken dat dingen in elkaar steken. Ook geven kleuters goed aan wat ze wel en niet interessant vinden; hier kun je prima op ingaan. Door samen met je kleuter actief dingen te ontdekken, wordt de leerervaring en het plezier vergroot.
Tip: maak het niet te moeilijk voor jezelf, hou het simpel. Dit geldt zowel voor vragen als voor activiteiten.
Reactie: een moeder vertelde dat ze altijd op de grond ging zitten met haar kinderen. Hierdoor was ze
op gelijke hoogte met haar kind. Daarnaast werkte het rustmoment erg positief.
KLEUTERWIJSHEID
Kleuters hebben een bijzondere kijk op de wereld om hen heen. Met een mooi woord noemen we dit kleuterwijsheid! Wanneer je de kleuter zelf laat vertellen, krijg je zomaar een inkijk in zijn/haar ideeën over de wereld.
Reactie: een vader vertelde dat zijn zoon veel meer wist dan hij dacht. Hij was zo trots op hem!
Tip: verbeter de kleuter niet, maar geef een andere versie van de werkelijkheid (de waarheid). Zo kan de kleuter zelfstandig zijn/haar eigen werkelijkheid aanpassen aan jouw versie.
HERHALEN
Als kleuters iets leuk vinden, willen ze het nog een keer doen en nog een keer
en nog een keer. Wanneer jij het als ouder allang saai vindt, beginnen zij het net te begrijpen. Dus ga vooral door en geniet van het enthousiasme van je kind.
NA HET BEZOEK
Vraag je kleuter te vertellen wat leuk en minder leuk was aan het museumbezoek. Hiermee bevorder je de leerervaring van je kind. Kleuters kunnen ervaringen prima in de juiste context plaatsen wanneer normale huis‐, tuin‐, en keukenzaken aan een belevenis gekoppeld worden.
Tip: verwijs eens naar het museumbezoek wanneer hetzelfde onderwerp (televisie, buitenspelen, etc.) in het dagelijks leven voorbij komt. Zo kan de kleuter zijn of haar museumbezoek koppelen aan het dagelijks leven en vindt er opnieuw een leermoment plaats.
TIPS VOOR OUDERS DIE ZELF EEN TENTOONSTELLING WILLEN BEZOEKEN
Kleuters zijn over het algemeen voor alles enthousiast te krijgen. Echter, wanneer tijdens het bezoek blijkt dat het museum weinig te bieden heeft, zullen de kleuters gaan hangen, vervelen, rennen of andere dingen doen die je van de tentoonstelling afhouden . Daarom hierbij mijn laatste tip: wil je dolgraag een museum bezoeken waarvan u twijfelt of je kleuters daar interesse in hebben, vind dan een oppas.
De beleving die je hebt met een volwassen is wel degelijk anders dan een belevenis met een kleuter, beide leuk, maar anders.
Veel plezier in het museum!
