Bureaucraten en ratten: één pot nat

Vergroot

Coca Cola - Gevonden op www.ipsis.nl

Het lijkt een simpele oplossing, onthouden voor welke producten je reclames hebt gezien en deze expres niet kopen. Helaas is dit al een moeilijke opgave. Slechts een klein deel van reclame nemen wij bewust op. De reclamewereld wil liever ons onderbewuste manipuleren om ons tot bepaald gedrag aan te zetten.

In de strijd van George W. Bush tegen Al Gore was in het verkiezingsspotje na de naam van zijn tegenstander heel kort het woord 'rats' te zien voordat dit woord compleet werd gemaakt tot 'bureaucrats'. Al in 1957 stelde marktonderzoeker James Vicary dat teksten als 'Koop popcorn' die maar een fractie van een seconde en niet bewust registreerbaar zichtbaar waren tussen de frames van een film, de verkoop met de helft omhoog haalden. Hij bleek de onderzoeksresultaten te hebben verzonnen en of de effecten van zulke boodschappen direct invloed hebben op de consument is nog altijd niet bewezen. Wel weten we dat het gevoel rond het product erdoor kan veranderen. In dat geval is de opmerking 'youtube-filmpjes zijn ook reclames' een scherpe opmerking. Iemand maakt met zijn iPhone een filmpje waarin hij iets vertelt over een band, ondertussen drinkt hij Bitter Lemon. Niet gek als we deze twee gegevens vervolgens nog even blijven koppelen.

Die koppelingen kunnen we niet tegengaan. Wel kunnen we in de rij voor de kassa onszelf te raden gaan waarom we een product zo nodig willen kopen. Ik denk niet dat het verkeerd is om te proberen ons koopgedrag bewuster te maken, maar echt ontkomen aan de grijparmen van reclame, dat gaat niet meer.