Welke gevaren liggen er op mijn pad? Hoe kan ik mijn tegenstander misleiden? Hoe denkt mijn vijand – en wie is die vijand eigenlijk? Deze vragen zijn het uitgangspunt van de internationale kunstmanifestatie Gimme Shelter - forten en ficties in Laagland, die op 30 mei aanstaande opent. Drie schitterende forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam vormen voor het eerst in het tweehonderdjarig bestaan van de linies het decor van drie thematisch verwante tentoonstellingen. Deze tentoonstellingen concentreren zich op het fictieve aspect van strijd en verdediging: op militaire ficties.
Gimme Shelter laat werk zien van meer dan vijftig kunstenaars. Een twaalftal kunstenaars krijgt de opdracht nieuw werk te maken, met als blikvanger drie verbeeldingen van de Joint Strike Fighter (F35) – de militaire fictie van onze tijd. Meer dan dertig kunstenaars, onder wie Johan Grimonprez, Allora & Calzadilla, Trevor Paglen, Lida Abdul, Akram Zaatari en Marcel Broodthaers, laten bestaand werk zien dat soms nog nooit eerder is getoond in Nederland. Deze hedendaagse kunst – films, beeldhouwwerken, geluidssculpturen, foto’s, installaties en tekeningen – wordt aangevuld met zeldzaam historisch beeldmateriaal uit de archieven van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum en is te zien in een sprookjesachtige omgeving die zelf ook fictie is gebleven.
De forten van de Waterlinies met hun eindeloze waterwegen en inundatiesystemen zijn namelijk gebouwd tegen huizenhoge kosten, maar hebben hun functie nooit bewezen. Toen bijvoorbeeld de vijand in 1940 kwam, waren de Waterlinies technisch achterhaald: de Duitsers vlogen eroverheen om Rotterdam te bombarderen.
In KunstFort Asperen (Acquoy) ligt in de expositie Brief aan mijn vijand de nadruk op de microkosmos van een soldatengemeenschap en de constructie van een vijandbeeld.
In Kunstfort bij Vijfhuizen staat in Strijdtoneel het spel-aspect van strijd centraal, zoals in spellen en games, strategie en survival-tactieken.
En in Fort Nieuwersluis, dat na de Tweede Wereldoorlog onder andere dienst deed als atoombunker, worden in Verborgen Krachten geheimhouding, verborgenheid en het schuilen belicht.
Naast deze drie deeltentoonstellingen vinden er ‘liniebrede’ evenementen plaats in de vorm van prepping courses, SOS-shops en andere activiteiten. Een breed publiek – van kunstliefhebbers tot erfgoedtoeristen, van jong tot oud – zal zich aangesproken voelen door Gimme Shelter, dat één van de kroonjuwelen vormt van het jubileum 200 jaar Nieuwe Hollandse Waterlinie.
