Estafette 2005 Talentontwikkeling
Estafette 2005, op 22 november gehouden in Villa InterArt in Arnhem, werd door de meeste bezoekers aan de meer dan twintig workshops zeer gewaardeerd. Netwerk CS voorziet met deze bijeenkomsten duidelijk in een behoefte onder de talrijke organisaties in Nederland die zich bezig houden met talentontwikkeling.
Het programma was opgezet rond vier thema’s: Netwerkvorming en samenwerking tussen talentontwikkelaars en gevestigde instellingen en fondsen, Talenten en talentontwikkelaars, Ontwikkelingen in het kunstvakonderwijs en Talentontwikkeling als middel. De eerste twee thema’s waren samen goed voor zestien workshops; 3 en 4 kwamen in de resterende 6 workshops aan bod.
Deelnemers aan Estafette 2005 vormden een heterogeen gezelschap. Eigenlijk is talentontwikkeling niet helemaal de juiste omschrijving van hetgeen de leden gemeen hebben. Alle hebben als doelgroep mensen die een weg zoeken, of op weg geholpen moeten worden, in een web van culturele structuren dat onvoldoende berekend is op hun capaciteiten, behoeften en verlangens. Het talentenspectrum dat tijdens de Estafette zichtbaar werd is breed. Aan de ene zijde vinden we de vrouwen met een meervoudige culturele achtergrond op wie Carrieres of Barrieres in de Kunsten zich richt; Zij zijn begonnen aan een carriere, maar stuiten op barrieres: als vrouw en omdat ze deels zijn opgevoed in culturele tradities van buiten de Nederlandse grenzen. Aan de andere zijde van het spectrum vinden we de Delftse jongeren die door De Nieuwe Amateur (DNA) worden opgevangen in een oude fabriekshal: kansarme jongeren in wie talent schuilt dat zich uiten wil in dans, muziek, graffiti, de eigen vormen van een echte jeugdcultuur, talent dat ruimte nodig heeft om zich te ontplooien. Letterlijk gebrek aan ruimte is een van de barrieres die hier moeten worden genomen; andere zijn volwassen wantrouwen tegen hangjeugd en angst voor algehele cultuurverplatting door een knieval voor de jongeren.
Voor al de betrokken organisaties is culturele diversiteit een gegeven. Stichting InterArt, die de workshops onderdak bood, maakte zelfs van de gelegenheid gebruik om een onderzoek te introduceren naar Nieuw Cultureel Burgerschap dat in de komende maanden moet plaatsvinden. Culturen die voorheen ver van elkaars bed leefden staan steeds meer bij elkaar op de stoep, en dat vraagt om nieuwe vormgeving van individueel en collectief gedrag, een proces dat iedereen aangaat. Andere organisaties richten zich juist specifiek op een enkele groep binnen de eigen maatschappij. Een voorbeeld is het Habibi Girls Festival in Rotterdam, dat allochtone voornamelijk Marokkaanse meiden apart neemt, tijdelijk buiten bereik van de mannelijke dominantie in hun jongerencultuur, voor trainingen in zang, dans en film.
Vooralsnog vormen de organisaties op het gebied van talentontwikkeling en professionalisering voor een grote culturele diversiteit aan doelgroepen een wereld op zichzelf. De meeste kunnen niet bogen op een degree in de reguliere cultuurcircuits; ze danken hun ontstaan aan plaatselijke en individuele burgerinitiatieven. Regelmatig overschrijden ze de grens tussen cultuur en welzijn waar overheden zo vaak aan hechten. Ze groeien in het wilde buiten het park van de reguliere (kunst)vakopleidingen en podia en komen moeilijker dan deze aan de bak bij subsidiërende overheden en fondsen. Hier en daar wordt voorzichtig geëxperimenteerd met samenwerking tussen niet-reguliere en reguliere partners, bijvoorbeeld in Utrecht waar de Hogeschool voor de Kunsten een jong talentklas voor jongeren vanaf 16 jaar heeft opgezet, Pitch Junior. Uitstromers van Pitch Junior gaan echter hoogst zelden naar een gevestigde kunstvakopleiding, eerder naar DOX dat een alternatief ontwikkelingstraject biedt. Zoals het World Music and Dance Centre (WMDC) concludeert uit zijn pogingen tot koppeling van reguliere en niet-reguliere instellingen in Rotterdam: eerst moet er een cultuur- en beleidsomslag op gang worden gebracht binnen de gevestigde instituten. Het Hiphophuis, ook in Rotterdam, betwijfelt overigens of men daar altijd gelukkiger van wordt. Het gevaar dreigt dat je zelf een instituut wordt en de niet-reguliere cultuur waarvoor je staat een zoveelste noviteit op de reguliere cultuurmarkt.
De behoefte waaraan Estafette 2005 tegemoet kwam is vooral een behoefte aan kennisdeling, aan uitwisseling van ervaringen. Overal in het veld van de talentontwikkelingsinitiatieven wordt opnieuw het wiel uitgevonden. Gedeeltelijk komt dat doordat het hier blijkbaar gaat om moeilijk overdraagbare ervaringen die iedereen aan den lijve moet opdoen alvorens te begrijpen waar de wijze raad van meer ervaren collegas op slaat. Maar verder heeft iedereen de handen te vol aan de eigen activiteiten (en de financiering daarvan) om zich regelmatig te gaan oriënteren bij anderen men kent elkaar vaak niet eens, vooral buiten de Randstad. Netwerkvorming stond dan ook bij vele bezoekers aan Estafette 2005 bovenaan de agenda. Niet alleen terwille van kennisuitwisseling, maar ook om te weten naar wie je kunt doorverwijzen als klanten een richting inslaan waarin je ze zelf niet verder kunt helpen of als zich ontwikkelingen voordoen waarop je expertise niet berekend is. Algemeen werd dan ook gevraagd om een atlas, in de vorm van een website of een publicatie, waarin alle in het veld werkzame organisaties te vinden zijn. Gepleit werd onder andere voor een multicultureel boekingsbureau waar jong talent zich kan aanbieden aan de podia. Netwerkvorming is bovendien nuttig om krachten te bundelen en een vuist te maken tegenover subsidiegevers waar dat nodig is.
Ga vooral zo door! was het devies dat veel deelnemers aan de workshops de organisatoren meegaven.
Verslag ESTAFETTE 2005
Deelnemerslijst ESTAFETTE
Programmaboekje ESTAFETTE