Het paviljoen vormde het vertrekpunt van Cinema Olanda, het project van kunstenaar Wendelien van Oldenborgh en Lucy Cotter, die als curator voor de Nederlandse vertegenwoordiging op deze biënnale optreedt. Van Oldenborgh (Rotterdam, 1962) nam deel aan tentoonstellingen wereldwijd en was in 2014 de laureaat van de belangrijke Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst. In haar geëngageerde films, vaak gepresenteerd in een speciaal daarvoor ontworpen architectuur, activeert ze tegenstellingen: de kloof tussen toen en nu, zwart en wit, eenling en beweging. Welke transformaties vinden op dit moment plaats in de Nederlandse maatschappij, hoe kijken wij naar onszelf en wat zien we liever over het hoofd?
Cinema Olanda biedt een podium aan wat Lucy Cotter (Ierland, 1973) ‘actief vergeten’ aspecten van de geschiedenis noemt. Aan Otto Huiswoud bijvoorbeeld een sleutelfiguur in het Amerikaanse communisme met ideeën over ras en klasse, geboren in Paramaribo, overleden in Amsterdam. Toen Van Oldenborgh over hem hoorde stond ze met haar oren te klapperen, vertelt ze in deze bijlage. Waarom maakt dit belangrijke verhaal geen deel uit van de Nederlandse geschiedenis? En hoe zit het met de Surinaams-Antilliaanse krakersbeweging, actief in de jaren zeventig? Het zijn vergeten krachten die opnieuw geactiveerd kunnen en móeten worden.
Uit de Groene: Het is aan de kunstenaar welk deel van deze actief vergeten geschiedenis deel mag uitmaken van de Nederlandse vertegenwoordiging, welke stemmen een internationaal podium in Venetië wacht. In zekere zin is dat een keuze, beaamt Van Oldenborgh, gebaseerd op dat wat op haar pad kwam en waarvan zij vindt dat het een plek ver- dient. Het verhaal van Otto Huiswoud bijvoor- beeld, een sleutelfiguur in het Amerikaanse com- munisme met ideeën over ras en klasse, geboren in Paramaribo, overleden in Amsterdam, over hem hoorde ze voor het eerst van activist Quinsy Gario, bekend van het verzet tegen Zwarte Piet. Ze stond ‘met haar oren te klapperen’, dat wij als land, als gemeenschap, in de twintigste eeuw op een directe manier bij de internationale bewe- ging betrokken waren, veel meer dan wij denken. ‘Dit is niet zomaar een verhaal, dit is een van de belangrijkere verhalen. Dat wij via Huiswoud verbonden zijn met het panafrikanisme, met antikoloniale bewegingen. Huiswoud was een spilfiguur en wij zaten er midden in. Waarom is dat verhaal geen deel van onze geschiedenis? Waarom verdween het, terwijl het vorming is van de communities die na hem kwamen. Waarom blijven we de hele tijd zitten met het idee van “o daar heb je al die immigranten”. Ook over mensen die al generaties lang bij onze natie horen, op welke afschuwelijke manier dan ook. Dat moeten we als “óns” gaan beseffen.’
Cotter: ‘Uiteindelijk draait het om social capi- tal, zoals socioloog Pierre Bourdieu dat noemde, om wat voor waarde je hecht aan deze geschiede- nissen. Niet alleen om vergeten of niet-vergeten, maar om het verspreiden. Het kost een aantal generaties om cultural capital op te bouwen in een nieuwe omgeving, dat geldt voor mensen die kwamen uit de voormalige Nederlandse koloniën en voor migranten die hier nu komen. Juist omdat er figuren in het verleden zijn geweest die een intellectuele, artistieke of wat voor bijdrage dan ook leverden, kun je nu trots zijn op je eigen geschiedenis, op je eigen aanwe- zigheid in deze cultuur.’
Dat besef is ook belangrijk voor de mensen die hier altijd al waren, voor ‘de Nederlanders’. In de films van Van Oldenborgh vormt het ver- leden een natuurlijk vertrekpunt om in het nu te komen. Het wordt namelijk een gedeeld verle- den. Tegen het eind van Cinema Olanda merkt een vrouw op dat de black struggle altijd voelde als andermans geschiedenis, totdat ze hoorde over Huiswoud.
En zo zijn er veel meer zinneige dingen geschreven over de nederlandse bijdrage! Echt Waar!