Ongoing Series
1 december 2010, 20.00 uur
lezing door Nikos Papastergiadis, Professor Cultural Studies and Media & Communications aan de Universtiteit Melbourne en auteur van o.a. Spatial Aesthetics: Art Place and the Everyday (2006) en Dialogues in the Diasporas: Essays and Conversations on Cultural Identity (1998). Aansluitend boekpresentatie Local Myths / Love Spells (2010) Jennifer Tee
13 maart 2011
Performance- & filmdag met werk van Moniek Toebosch, Alicia Framis, Gabriel Lester, Jennifer Tee en gasten.
De Nederlandse identiteit?
De titel van het project is ontleend aan de kunsthistorische publicatie De Nederlandse identiteit in de kunst na 1945 van Geurt Imanse, die in 1984 verscheen bij de gelijknamige tentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam. Met De Nederlandse identiteit? wil Museum De Paviljoens parallelle geschiedenissen in de Nederlandse kunst na 1960 zichtbaar maken. Maatschappelijke ontwikkelingen als migratie, interculturaliteit, new towns en de (post)koloniale geschiedenis van Nederland in een internationaal perspectief spelen hierbij een belangrijke rol. In 2012 mondt dit project uit in een eindmanifestatie in samenwerking met diverse andere instituten en musea.
Net als in de voorganger De Nederlandse identiteit? Marien Schouten, Job Koelewijn, David Jablonowski et al vertegenwoordigen de kunstenaars in De Nederlandse identiteit? Moniek Toebosch, Alicia Framis, Gabriel Lester, Jennifer Tee et al samen geen stroming of stijl binnen de hedendaagse Nederlandse kunst. Hun werken zijn niet onder één noemer te scharen en ze hangen als kunstenaar geen gelijke principes aan. De kunstwerken die ze maken vertonen raakvlakken, maar evenzoveel verschillen. Ook de specificatie Nederlands roept vragen op: wat houdt Nederlands zijn in? Alle vier de kunstenaars zijn onder andere in Nederland opgeleid. Drie van hen zijn in Nederland geboren. Van geen van hen liggen alle wortels meer dan één generatie diep in het grondgebied dat Nederland heet. Alle vier maken ze deel uit van een internationaal kunstcircuit en hun werk is te zien in tentoonstellingen van de Bijlmer in Amsterdam tot Stockholm en Sjanghai. Ook hebben ze allemaal kortere of langere periodes in andere landen en soms ook andere werelddelen gewoond.
Waarom dan toch deze kunstenaars bij elkaar, onder de titel De Nederlandse identiteit?? Alle vier werken of werkten ze geruime tijd in Nederland. Kunstwerken zeggen niet alleen iets over de observaties en reflectie van de kunstenaar, maar ook over de omgeving waarin ze zijn ontstaan en waarop de kunstenaars reflecteren. Kunstwerken zijn te zien als een destillaat van de samenleving, een spiegel van de maatschappelijke, culturele en geografische omgeving waarbinnen zij gemaakt zijn. Het werk van alle vier deze kunstenaars heeft een performatief karakter: ze zetten zichzelf en / of hun omgeving op een podium. Maar wat ze meer dan dat gemeen hebben is de mentaliteit waarmee ze werken. De houding die deze vier kunstenaars typeert, is dat ze over grenzen heen kijken: geografisch, in hun inspiratiebronnen en in de disciplines waarmee ze werken. Hun kunstwerken zijn een open uitnodiging om ook verder te kijken.
Moniek Toebosch ontwikkelt sinds de jaren ’60 interdisciplinaire projecten in de openbare ruimte, in musea, theaters en voor een serie televisieprogramma’s. Alicia Framis zet in haar interdisciplinaire installaties en performances strategieën in van zowel mode, architectuur als design en stelt alternatieve manieren van leven voor, waarmee zij de status quo bevraagt. Gabriel Lester stelt zich als beeldend kunstenaar afwisselend op als regisseur, scenarioschrijver, performer en scenograaf. Jennifer Tee maakt video’s, performatieve installaties en performances waarin zij mythes, verhalen, geschiedenissen en culturele tradities verweeft en het gebied van de zogenaamde ‘tussenstaat’ verkent.
Et al duidt er op dat de keuze voor deze selectie van kunstwerken en deze vier kunstenaars niet gefixeerd is. Met het vraagteken en de afkorting et al bij de titel De Nederlandse identiteit? wordt een handreiking gedaan aan bezoekers van de tentoonstelling of de website www.depaviljoens.nl om te bedenken welke werken of wie et al nog meer zouden kunnen zijn. Daarnaast wijst et al op het wijdvertakte netwerk van ondermeer museumdirecteuren, galeriehouders, ontwerpers, regisseurs, curatoren, critici, technici, opleidingen, verzamelaars etcetera om de kunstenaars heen. Zij zijn geen auteur van kunstwerken, maar dragen samen bij aan het culturele klimaat waarbinnen kunst kan ontstaan.
Het beeldmerk voor deze tentoonstelling is een werk dat
Moniek Toebosch in 1991 als column voor de Volkskrant maakte:
Beweegredenen. In de recente geschiedenis hebben er onophoudelijk mensen over het aardoppervlak bewogen. Omdat het kan of omdat het niet ánders kan. Van tijdelijke bewegingen voor kunstbiënnales en –manifestaties tot politieke migratiestromen en (oorlogs)vluchtelingen; van persoonlijke zoektochten naar wortels, betekenisgeving of ervaringen tot bittere zoektochten naar een beter leven - of op zijn minst een leven.
Ook als lokaal het geluid sterker wordt dat de grenzen minder open moeten zijn, blijven deze globale bewegingen een dagelijkse realiteit. De kunstenaars in De Nederlandse identiteit? Moniek Toebosch, Alicia Framis, Gabriel Lester, Jennifer Tee et al laten zien wat buiten de kaders kijken aan inzichten kan brengen.
Het werk van Gabriel Lester is op 19 maart 2011 uitgebreid besproken door Bart Rutten (conservator Stedelijk Museum Amsterdam) tijdens het programma 4Art in KunstUur van de Avro. Bekijk hier het filmpje.
Ann Demeester vertelt in de uitzending van 26 maart over het werk van Jennifer Tee. Deze uitzending is hier te zien.