Rauw Noord

Als je deze route volgt, kom je door het westelijk deel van Noord en zul je de veranderingen in de oude industrieterreinen ontdekken, maar ook een stuk over de oude dijk van Noord fietsen en oudere delen van Noord zien.

Vergroot

Kraan op de NDSM-werf -

1. De NDSM-Loods
NDSM (Nederlandse Dok en Scheepsbouw Maatschappij) besloeg ongeveer twee kilometer van de IJ-oever. Kolossale loodsen, torenhoge kranen en lange hellingen, waar vanaf vroeger enorme schepen te water gelaten werden. Shell liet hier zijn tankers bouwen en ook de Koninklijke Marine was vaste klant. Na jaren van leegstand ontdekten kunstenaars en creatievelingen eind jaren negentig de werven van de NDSM. Ze zagen er mogelijkheid om zich daar te vestigen, nadat velen de verscheidene cultuurpanden in het centrum waren uitgezet.

2. Noorderlicht
Langs de oevers van het IJ staat een hangarachtige kas. Het is café en restaurant Noorderlicht, waar kopjes thee, biertjes en cocktails gedronken worden en nog later op de avond ook vaak  gedanst wordt.

3. IJ-kantine
De IJ-kantine deed vroeger dienst als kantine voor de havenarbeiders, maar 'kantine' is inmiddels een understatement voor de grand café allure die deze brasserie heeft.

4. Containerwoningen
Achter de IJ-kantine staat nog een bouwwerk dat direct een associatie met de haven oproept. Om de woningnood onder studenten te ondervangen, is voor een onconventionele oplossing gekozen; het huisvesten van studenten in zeecontainers.
Als je de weg achter de containerwoning volgt, kom je bij het Kraanspoor.

Vergroot

Kraanspoor (en studentenwoningen) 19 mei 2008 - Edwin van Eis -

5. Kraanspoor
In 1997 fietste architect Trude Hooykaas langs de NDSM-werf op zoek naar een nieuwe ruimte voor haar bedrijf. Ze vond deze betonnen kolos waarover vroeger de havenkranen reden. 270 Meter lang en meer dan 13 meter hoog stond deze betonnen rups op hoge poten ongebruikt te wachten op een nieuwe functie. Tien jaar later is de constructie eindelijk de sokkel geworden voor Hooykaas' ontwerp. Een lang, licht glazen volume dat bijna zweeft boven dit stuk industrieel erfgoed.
Rij van het IJ weg door de straat parallel aan het Kraanspoor, neem na het Kraanspoor de eerste weg rechts en ga daarna naar links. Steek de grote straat over en fiets met de weg mee naar links Tuindorp Oostzaan in.

Vergroot

Kraanspoor - Willem Velthoven

6. Tuindorp Oostzaan
Achter de NDSM-werf ligt Tuindorp Oostzaan, waar destijds het leeuwendeel van de havenarbeiders van de NDSM woonde. Tuindorp Oostzaan heeft een rijk verenigingsleven dat zijn eigen plek kreeg in het verenigingsgebouw het Zonnehuis (1930). Het Zonnehuis heeft tegenwoordig een sfeervolle lunchroom en een theaterzaal
Als je Tuindorp Oostzaan in noordelijke richting uitfietst, rijd je vanzelf weer een dijk op, ga de dijk rechtsaf op.

7. Kadoelen
Kadoelen is net als Nieuwendam een Hollands dijkdorp, maar dan een waar het een stuk slechter toeven was. Het woord 'kadoelen', dat men ook op andere plaatsen in Holland aantreft, betekent ‘gehucht waar het moeilijk toeven is’ ('Quaad Dolen'). Kadoelen is van oudsher een vergeten hoek boven het IJ, waar eenvoudige veehouders een marginaal bestaan leidden op de moerassige grond. Het wemelde er van de muggen, die tot 1950 malaria verspreidden in Amsterdam.
Volg de dijk in dezelfde richting. Je fietst nu over de Landsmeerderdijk langs de landerijen. Wanneer de weg van het water wegdraait, neem je de eerste straat rechts, de tweede links en de eerste rechts. De weg die je dan kruist, is de Papaverweg.

8. Papaverweg
In de oude loodsen aan de Papaverweg is Neef Louis, waar ze fantastische tweedehands meubels en parafernalia verkopen. Aan de andere kant van de weg ligt een veld, een stukje wilde natuur waar schijnbaar fazanten en vossen te vinden zijn, en er gaan verhalen dat er hier mensen in de bosjes wonen. Vervolg je weg de brug over, ga links en weer rechts en daarna de eerste links.

9. Asterdorp
Het enige wat nog herinnert aan wat hier vroeger was, is het poortgebouw. Destijds was het de enige in- en uitgang van Asterdorp, een zogenaamde woonschool waar probleemgezinnen en onmaatschappelijken heropgevoed werden. Er stond een hoge muur om dit 'dorpje', dat meer leek op een gevangenis; de poort ging om tien uur 's avonds dicht. Tijdens de oorlog werden er joodse Amsterdammers opgesloten voordat ze gedeporteerd werden naar kamp Westerbork. In 1955 werd Asterdorp gesloopt. Fiets de weg uit en ga naar links, je bent nu op de Distelweg. Draai aan het einde van de Distelweg met de weg mee naar links en ga voorbij Shell weer naar links.

10. Overhoeks
Overhoeks was oorspronkelijk de naam van de Shelltoren, maar nu heet het hele ontwikkelingsgebied zo. Je ziet hier de appartementenblokken al verrijzen en achter de Shelltoren komen kantoorflats die wel anderhalf keer hoger worden dan de toren zelf. In 1917 betrokken op dezelfde plek de eerste Amsterdammers houten noodwoningen in het nooddorp Obelt. De houten huisjes werden de 'sinaasappelkistjes van Wibaut' genoemd, omdat ze van slechte kwaliteit waren.
Als je verder fietst richting het IJ, kom je weer bij de pont uit en kun je nog wat drinken of eten in het Ponthuys, of in de daarachter gelegen Tolhuistuin

Vergroot

Overhoeks - Photo: Edwin van Eis