‘God schiep de aarde, maar de Nederlanders scheppen hun land.’
In de meeste regio’s passen de mensen zich aan de natuurlijke leefomgeving aan. In Nederland doen wij het juist andersom: Het water moet wijken voor nieuwe grond bestemd voor landbouw, industrie en stadsontwikkeling. De natuur is ingemaakt, vormgegeven, ingepolderd en geëxploiteerd voor menselijke doeleinden.
Het Kunstfort Vijfhuizen ligt midden in zo’n geconstrueerd landschap. Ruim een eeuw geleden is het ingericht als verdedigingslandschap tegen een eventueel invallende vijand.
Nu botst het verleden met het hedendaagse gebruik: landings- en startbanen van de luchthaven, de glazen kassen van de tuinbouw, drukke verkeersaders, Vinex wijken en speciaal ingerichte terreinen voor recreatie en festivals.
De maakbaarheid en de verbeelding van onze leefomgeving is het werk van landschapsarchitecten en stedenbouwers. Maar ook in de kunstgeschiedenis is het ‘Hollands landschap’ een begrip. Sinds de zeventiende eeuw heeft de combinatie van licht, water en lucht een uitgebreid genre van landschapskunst voortgebracht.
In de tentoonstelling HOLZWEGE, die inhaakt op deze belangrijke landschapstraditie, is het werk van kunstenaars Edwin Zwakman en Maurice Bogaert te zien. Beide maken maquettes, waarmee ze de kijker hun gecreëerde landschappen en ruimtes op een andere manier laten ervaren. Ze staan bekend om hun speelse en visionaire omgang met reële ruimtes en beelden.
Edwin Zwakman (1969) maakt maquettes van typisch Hollandse landschappen, waar hij vervolgens een foto van neemt. Alles is keurig gerangschikt, maar er is altijd iets wat niet helemaal klopt. Zwakman werd als internationaal werkende kunstenaar bekend met geënsceneerde foto’s en werk op locatie. Met minimale middelen weet hij een wereld te creëren die bedrieglijk is. Op het eerste gezicht lijken zijn beelden aan te sluiten bij de traditie van de documentaire fotografie, maar bij nader inzien blijkt dat het om een schijnbare werkelijkheid gaat die hij volledig heeft geconstrueerd.
Voor HOLZWEGE realiseert Zwakman onder andere Room to grow 2, een buitenkunstwerk dat tevens wordt gebruikt voor een reeks - door de kunstenaar zelf geleide - socratische gesprekken.
Maurice Bogaert (1975) maakt ruimtelijke installaties die op een ingenieuze manier de relaties bevragen tussen schaalmodellen, film en architectuur. Hij heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld als een “meester van de suggestie” (NRC) en ontving onder andere voor 'The Apartment' (2011) de BNG Workspace Project prijs. Recentelijk verbleef Bogaert als artist-in-residence aan het Institute for Provocation/Project Studio in Beijing, waar hij werkte aan een vervolg op het Wezen van de Stad, dat nu in het Kunstfort te zien is: “Een werk over de stad als protagonist. De stad als een zich eeuwig herhalende (film)sequens van slopen, bouwen, afbreken en weer opbouwen. Een werk over de almaar uitdijende stad die langzaam de dorpen om zich heen opslokt.