Mijn beeld van Noord is de afgelopen jaren sterk veranderd. Als klein kind kende ik het alleen van de zondagse fietstochtjes. De oversteek met de pont was een hele belevenis en het eerste stuk van de Buiksloterweg voelde al net alsof we op vakantie waren. Nu is de Tolhuistuin om de hoek en vindt een leuke avond uit eerder plaats op het NDSM-terrein dan het Leidseplein. Wat is er gebeurd? Talk of the Town #40 gaf een update over Stadsdeel Noord. Met wethouder Rob Post maakten we een virtuele wandeling langs de nieuwste ontwikkelingen. “Overhoeks is over dertig jaar onderdeel van het centrum.”
Uit de inleiding van het gesprek tussen moderator Ruben Maes en Rob Post blijkt dat de kijk vanuit het centrum naar Noord gevoelig ligt. De term ‘net niet Amsterdam’ wordt niet gewaardeerd. “Het is een gek en eigenwijs stadsdeel,” geeft Post toe, “maar we staan niet met de rug naar de stad.” Hij legt uit dat hun open houding heeft gezorgd voor het aantrekken van de creatieve industrie uit het centrum, iets wat een belangrijke ontwikkeling is geweest. “Bovendien wonen er nergens zoveel échte Amsterdammers bij elkaar als in Noord”. Ik vraag me af waarom het zo erg is om niet helemaal bij de stad te horen. Noord is relatief dichtbij, maar heel anders, dat is toch juist leuk?
We beginnen de wandeling aan de westkant. Shipdock is een welkome aanwinst op de scheepswerf, met haar scheepsbouw draagt ze bij aan de beoogde balans tussen traditionele en nieuwe werkzaamheden. Een balans die in praktijk spanningen met zich mee brengt. De ruwheid van de industrie is belangrijk voor de beleving van een plek als NDSM, maar kan door processen van gentrification worden bedreigd. Wordt het allemaal niet te aangeharkt, zodra het aan moet sluiten bij het centrum van de stad? En hoe om te gaan met de wensen van zowel de commerciële partijen als de kunstenaars die de plekken oorspronkelijk hebben ontdekt? Je hebt ze allebei nodig voor de ontwikkeling van het gebied. Hiervoor moet ook nodig onderhoud in de openbare ruimte worden verricht, kan dit zonder de authenticiteit te bedreigen? “Je kunt moeilijk gaan opknappen en de stenen weer scheef terugleggen.” Het zijn vragen waar de ontwikkelaars van NDSM in de zaal tegenaan lopen. Gelukkig is er de crisis. Die zorgt voor een vertraging van de groei en een meer ‘organisch’ proces, iets wat de kwaliteit van het gebied ten goede komt, aldus Rob Post.
Dan komt het Zonneplein aan bod. Bewoners zijn in opstand gekomen omdat het cultuurgebouw op het plein dreigt te verdwijnen. Ik ben benieuwd naar dit Zonnehuis, van architect J.H. Mulder (opgezocht op de Architectuurkaart Amsterdam Noord, ARCAM). Als vanouds vraag ik mijn vader om samen een zondagse fietstocht te maken en dit plein en omliggende buurt te verkennen. Het is zonnig lenteweer, mijn vader stelt voor om in plaats van naar het westen, naar het oosten te fietsen. Hij wil mij landelijk Noord laten zien. Vanaf de Nieuwerdammerdijk word ik verrast door de ene mooie aanblik na de andere. De gotische stompe kerktoren van Ransdorp. Het mysterieuze Vuurtoreneiland bij Durgerdam. Pasgeboren lammetjes in de wei bij Holysloot. Een authentiek Nederlands veenlandschap zo dicht bij huis! Is dit niet het beeld wat het beste bij het stadsdeel past? Net niet Amsterdam, bijna Waterland!
Terug naar de wandeling met Rob Post. Een van de meest opvallende ontwikkelingen in Noord is het witte gebouw van het Eye Filmmuseum. Van ‘institute’ zijn ze afgestapt, vanwege het intellectuele imago dat Ruben Maes insinueert: “Wordt het nu de bioscoop van Noord zonder de moeilijke gesprekken, maar met cola en popcorn?” Nee dat wordt het niet, laat Ido Abram (sectormanager Presentatie, Educatie & Communicatie) weten. Ze blijven ‘arthouse’, maar gaan meer inzetten op films voor de jeugd om een breder publiek te trekken, vooral uit Noord. Dat culturele organisaties een bewuste koppeling maken tussen oude bewoners en nieuwkomers, doormiddel van de programmering, is een belangrijk punt. “De IJ-oevers vormen al een ‘gouden randje’ met voorzieningen voor mensen uit het centrum, andere delen van Noord worden vergeten”, signaleert een mevrouw uit het publiek.
Floor Ziegler, initiator van de Noorderparkkamer ziet deze koppeling als de verbeelding van het ‘Noord-gevoel’. De Noorderparkkamer is een culturele huiskamer waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. “Je verzint het niet die combinaties! Volkstypes en nette mannen in pak, daardoor ontstaan er taferelen, die zie je anders nooit.” Elke zondag worden er culturele voorstellingen georganiseerd. Een plek voor verschillende soorten mensen, net iets verder van het IJ vandaan: een goede zaak.
We lopen langs meer interessante nieuwe ontwikkelingen tijdens de eindsprint van onze wandeling: visrestaurant Stork, de komst van een ROC op het Buikslotermeerplein, de toekomstige invulling van Grootlab. Rob Post: “We hebben het over zoveel typische dingen niet gehad...Floradorp, Canta's, de kerstboomverbranding. De beste manier om Noord te leren kennen is door op de fiets te stappen.” Een goed advies. We hebben uren gefietst en zagen grutto’s, afkalvend land, een grazende dromedaris, ik vond het er boven verwachting leuk! We waren weer een dagje op vakantie. Voor mij niet zozeer een update, maar wel een upgrade van de voorzieningen aan ‘de overkant’.