Het is de grootste, maar ook de meest verguisde filosoof van Nederland. Waarom verguisd? Omdat de Joods-Amsterdamse filosoof Benedictus de Spinoza (1632 – 1677) een radicale criticus was van veel aspecten in de vroegmoderne Westerse samenleving. Zijn bijbelkritiek uit het Theologisch-Politiek Tractaat is nog steeds ongeëvenaard, zijn schimpscheuten tegen allerlei vooroordelen en bijgeloof zijn nog steeds zeer behartenswaardig om te lezen. Maar juist om zijn scherpe tong en even scherpe analyses was Spinoza voor veel mensen een verwerpelijke atheïst, een man die verdacht werd van ‘ongoderij’.
Spinoza wordt nog steeds veel gelezen, en nog steeds kan hij rekenen op veel aanhangers en liefhebbers. Zo is het een publiek geheim dat ook politici als Ronald Plasterk (die een borstbeeld van Spinoza op zijn werkbureau heeft staan) en Job Cohen Spinozisten zijn, een woord dat gelukkig niet langer meer een scheldwoord is. En de liefde voor deze Amsterdamse denker gaat dit jaar zelfs nog een stapje verder. Spinoza is samen met Annie M.G. Schmidt en Anne Frank een van de drie ikonen van Amsterdam Wereld Boekenstad 2008. Een mooie rehabilitatie voor een denker die eeuwenlang door velen in kerk en samenleving om zijn rijke gedachtegoed werd gewantrouwd.
Literatuur:
De Uitgelezen Spinoza, Herman de Dijn