Ik ontmoet Caroline Jacob net voordat de workshop begint. Ze haalt een grote thermosfles met hibiscusthee voor alle deelnemers uit MediamaticETEN. Dat is het restaurantgedeelte van Mediamatic. Samen wandelen we naar het Bio Clean Lab, dat is een van de locaties van Mediamatic waar de workshop plaatsvindt. Caroline vertelt me dat ze net is overgevlogen van Londen naar Amsterdam om deze workshop te geven.
Als we aankomen zie ik dat er al wat mensen binnen zitten. Tot mijn verbazing zie ik twee kleine kinderen. Ze heten Isaac en Thijs. Voordat we aan een kennismakingsronde beginnen, stelt Elizabeth, een van de deelnemers, voor om wat thee in te schenken. Caroline begint. Ik neem een slok van de lekkere, warme, donkerrode thee en luister. We zijn met ongeveer elf deelnemers: een moeder van drie kinderen, een student duurzame mode, een foodstylist en een econoom. Verschillende leeftijden en interesses zijn vandaag samengekomen om zelf een wasmiddel te maken. Isaac is net zeven jaar en spreekt al vloeiend Engels. Hij vertelt dat hij later een wetenschapper wil worden en dat hij daarom is meegekomen met zijn moeder. Hij kan niet wachten om te beginnen en kijkt enthousiast rond het lab terwijl hij prutst met enkele zeepblokjes van Caroline die op tafel liggen.
Caroline legt ons uit hoe het allemaal in elkaar zit. “Water en as, dat zijn eigenlijk de enige belangrijke ingrediënten die je nodig hebt”. Het as dat Caroline gebruikt tijdens de workshop komt van de pizzaoven dat MediameticETEN gebruikt in de keuken. In as zit loog, dat ook in zeep zit. Loog is een chemische oplossing die een belangrijke grondstof is voor zeepbereiding. “De loog wordt geactiveerd doordat de as in contact komt met water”, zegt Caroline.
Er gaan twee flesjes met vloeistof rond in de cirkel. Eentje is het eindproduct wASH en het andere flesje is de wasverzachter. Iedereen trekt een verschillend gezicht bij het ruiken van deze vloeistoffen. Citrusachtig of muf, we kunnen niet goed beschrijven waar het naar ruikt. “Eigenlijk is het product helemaal geurloos”, zegt Caroline. “Het ruikt naar buiten.” Dit komt door de wasverzachter die in wASH zit. De wasverzachter is gemaakt uit compost en dit zorgt voor een heel neutrale luchtgeur.
Ondertussen zijn de glazen hibiscusthee leeg en gaan we naar buiten. We wandelen in groepen naar de Auquaponics, dat is een duurzame groente-en kruidenkwekerij waar MediamaticETEN zijn groenten en kruiden vandaan haalt. Mediamatic gebruikt een bijzonder systeem om de planten te voeden.
Meteen zien we een grote witte container waar vissen in zitten. Het zijn Afrikaanse katvissen. De uitwerpselen van deze vissen worden gebruikt als voedingsbodem voor de planten. De uitwerpselen zijn een soort meststof en vormen een goede voedingsbodem. Na een tijdje wordt het water van de vissen gefilterd naar de planten en doen de medewerkers van Aquaponics regenwater bij de vissen. Isaac en zijn broertje mogen de vissen voeren.
In de Aquaponics ruiken en plukken we aan allerlei kruiden en planten. Ik ruik basilicum, absint, munt en citroengras in de ruimte. “Deze planten kunnen we gebruiken om ons wasmiddel een natuurlijke geur te geven’’, zegt Caroline. Ik pluk nog een paar muntblaadjes.
Terwijl ik naar buiten wandel om kleurrijke bloemetjes te plukken voor mijn mengsel, praat ik met Elizabeth. Ze is enthousiast over de workshop. Elizabeth is 74 en heeft een eigen duurzaam winkeltje waar ze zero waste zeepjes verkoopt. Ik wandel samen met haar tussen de verschillende potten met bloemen op zoek naar de perfecte bloem of geur. Ondertussen vindt Elizabeth Sint-Janskruid. Dit is volgens haar werkelijk waar een wondermiddel. “Als je Sint-Janskruid ophangt voor je deur dan jaag je de negatieve energie weg”, zegt ze terwijl ze een stukje plukt.
Het begint te regenen en het is tijd om naar het Bio Clean Lab terug te gaan. We moeten telkens individueel door een dubbele deur om het Lab steriel te houden. Caroline geeft nog de laatste details om het wasmiddel te kunnen maken: de hoeveelheden. Voor een fles van een liter heb je een 100 gram as en een liter water nodig. Dat moet je twee dagen laten staan zodat het as genoeg tijd heeft om zich te mengen met het water en zo loog te ontwikkelen. In 48 uur tijd moet je twee keer roeren. Als je de duurzame wasverzachter wilt gebruiken voeg je dat samen met het water toe aan het as. De wasverzachter is eigenlijk Bokashisap, dat is het vloeistof van de composthoop van Mediamatic. Elizabeth vraagt zich af of sap van een composthoop wel echt werkt als wasverzachter. “Ik heb het getest op allerlei verschillende soorten vlekken, met en zonder wasverzachter. Het viel me op dat de wasverzachter het wasmiddel zelfs sterker maakte en ook echt zacht”, zegt Caroline.
Na de 48 uur moet je het mengsel filteren. “Ga niet speciaal iets kopen, maar gebruik een stuk stof dat je thuis hebt liggen”, zegt Caroline. “De bedoeling van deze workshop is juist om aan te tonen dat je met afvalproducten nog iets nuttigs kunt maken.”
Caroline filtert de grote pot met as zodat er geen grote brokken meer in zitten. De fijne stofjes as kunnen hierdoor makkelijker oplossen in het water. Omdat het proces normaal twee dagen duurt, heeft Caroline al het mengsel van as en water klaarstaan. Daarmee kunnen we aan de slag. “Ik maak telkens genoeg voor 50 flessen”, zegt ze terwijl ze de as filtert.
We nemen allemaal een glazen bokaal en beginnen met mengen. “Je hoeft niet per se kraanwater te gebruiken,” zegt Caroline. “Met regenwater lukt het ook prima.” Caroline heeft het onlangs ook geprobeerd met water van de Amsterdamse grachten. “Maar misschien is dat niet zo hygiënisch’’, zegt ze lachend.
"De geurige en kleurrijke planten en bloemen voegen we pas op het einde toe", vertelt Caroline terwijl Isaac al zijn plantjes in een lege glazen bokaal stopt. Ondertussen maken we ons eigen mengseltje en discussiëren we over hoe makkelijk het eigenlijk is om wASH thuis te maken. “Je kunt niet alle soorten as gebruiken. De as moet afkomstig zijn van hout en niet van bijvoorbeeld de barbecue.”, zegt Caroline al lachend.
We praten nog even over waarom Caroline voor een geurloos product heeft gekozen. “Het is veel leuker om je eigen geur te ontdekken en te ruiken naar jezelf dan een chemisch ontwikkelt geurtje”, vertelt ze. “We hebben vaak het gevoel dat we stinken of niet schoon zijn als we geen artificieel ontwikkelde geur gebruiken, terwijl wASH wel degelijk je kleren schoonmaakt. Je eigen lichaamsgeur is de beste geur waarnaar je kunt ruiken.” We knikken met z’n allen, geven haar gelijk en kijken trots naar het eindproduct: onze zelfgemaakte wASH.
