Onder de titel The Grand Domestic Revolution GOES ON organiseert Casco een reeks activiteiten als tussentijdse evaluatie van het langlopende ‘living research’ project 'User’s Manual: The Grand Domestic Revolution' (GDR). In dit project wordt het potentieel van huiselijke en private domeinen als ontstaansplek van ‘the commons’ (algemeen en gemeenschappelijk bezit) onderzocht, door het initiëren van verschillende artistieke, organisatorische, architectonische en vormgevingsinterventies. Het project is genoemd naar een boek van architectuurhistoricus Dolores Hayden waarin zij aandacht besteedt aan de feministische ontwerppraktijk in Amerika aan het einde van de negentiende eeuw. In deze periode vonden er ontwikkelingen plaats die het geïsoleerde private domein openbraken en een collectiviteit nastrevende beweging op gang brachten. Hierbij valt te denken aan het bouwen van openbare keukens, coöperatieve kinderopvang, het initiëren van collectieve woon- en werkgemeenschappen en het beïnvloeden van stadsontwikkeling. GDR refereert aan deze veelzijdige sociale beweging door middels interdisciplinair artistiek onderzoek en theorievorming op zoek te gaan naar alternatieve woonvormen. Hierbij wordt impliciet commentaar geleverd op huidige samenlevingsmodellen die onder directe invloed staan van een dominant neoliberaal gedachtegoed.
CHECK-IN
28, 29, 30 oktober 2010
CHECK-IN is een reeks bijeenkomsten waar de kernpunten die uit het GDR-onderzoek naar voren komen worden besproken en opnieuw verwoord in de context van een aantal specifieke, huiselijke ruimtes in Utrecht, zoals het GDR-appartement, het Rietveld Schröder Huis (RSH) en het huis naast het RSH. Bij deze gelegenheid worden een aantal lopende activiteiten van GDR uitgelicht, die met hun plaatsvinden op de rand van private en openbare ruimte voor transgressieve momenten zorgen. De CHECK-IN's worden verzorgd door voormalige en toekomstige GDR-bewoners en diverse gasten. Tijdens de CHECK-IN's wordt de strijd aangegaan met gangbare ideeën over huiselijke activiteiten als weinig voorstellend, geïsoleerd, onbelangrijk; tegelijkertijd wordt thuisnijverheid van zijn romantiek ontdaan. De toon en inhoud van de evenementen wordt ook beïnvloed door de ruimtes en routes tussen de ruimtes waar deze plaatsvindt.
De term ‘check-in’ is gekozen omdat de evenementen een anker, reflectie- en inventarismoment zijn binnen de voortgang van GDR. Aan de dubbele betekenis van ‘inchecken’ – in een hotel, bijvoorbeeld – is ook gedacht. De gasten en het publiek kunnen tijdens het programma de nacht doorbrengen in een aan het project gelieerde locatie om zo hun betrokkenheid verder te vergroten.
READ IN
Zaterdag 30 oktober, 18.00-21.00
Startpunt: het appartement naast het Rietveld Schröderhuis, Prins Hendriklaan
Met Annette Krauss, Hilde Tuinstra en andere Read-In'ers.
De deelnemers aan het experiment (‘Read-In’ers’) nodigen u uit om op deze avond deel te nemen aan deze ongebruikelijke vorm van sociale interactie. De vaste GDR-activiteit 'Read-In' is een evoluerend experiment rondom groepslezingen, opgezet en geleid door kunstenaar Annette Krauss en theatermaker Hilde Tuinstra. Tijdens een 'Read-In' bellen de deelnemers aan bij inwoners van Utrecht met de vraag of deze hun huis voor een leessessie beschikbaar willen stellen. De vooraf gekozen publicatie wordt gezamenlijk gelezen, waarna collectief gereflecteerd wordt op kwesties en vragen die tijdens het lezen naar voren komen. Met hun leesacties weten de deelnemers door te dringen tot private ruimtes en maken zij van een typisch solistische activiteit als lezen een gemeenschappelijke ervaring. Tijdens de sessies worden verbanden gelegd tussen de inhoud van een boek en het ‘lezen’ van een ruimte, ontstaan nieuwe inzichten in het leesmateriaal en komt tevens de politieke dimensie van collectief lezen naar voren.
HOME CINEMA
Met films over huishoudelijke arbeid.
Zondag 31 oktober, 14.00-18.00
GDR-appartement, Bemuurde Weerd oz 18b
'Home Cinema' is een van de vaste activiteiten binnen GDR. Hierbij worden films vertoond die draaien om de verschillende kanten van huiselijkheid, buurtorganisatie, stadsplanning en alternatieve politiek. Voor GDR GOES ON worden films vertoond die gaan over kwesties rond huiselijk werk in de context van de globale arbeidseconomie. Ze worden gepresenteerd in het intieme, informele GDR-appartement. De bedoeling van de vertoningen is het onderzoeken van de esthetische en structurele effecten van architectuur, populaire cultuur en de wijze waarop deze beeld en realiteit van huiselijk werk beïnvloeden. Kunnen zulke esthetische onderzoekingen de rol van degenen die werken in dit veld beïnvloeden? Huishoudelijk hulpen en vakbondsorganisatoren uit heel Nederland zijn welkom om deel te nemen aan de discussie na de vertoningen, om zo lokale ervaringen en kwesties aan het licht te brengen. Er wordt gezorgd voor hapjes en drankjes.
ACTION 'Turn-Key Home/Two in One'
Onder leiding van Katerina Šedá.
Vrijdag 12 en zaterdag 13 november 10.00-18.00
Utrecht & Puttersoek (de specifieke locaties worden binnenkort bekend gemaakt).
De Tsjechische kunstenares Katerina Šedá stelt in haar praktijk dikwijls spelregels of instructies op die uitgevoerd dienen te worden door de inwoners van buurten, dorpen of steden, met als doel om onderlinge verbondenheid te bevorderen. Vaak worden deze regels ontwikkeld in overleg met de bewoners/deelnemers en ze zijn – hoewel ze soms dwingend en absurd lijken – door iedereen erkend en gezamenlijk bedacht. Voor deze gelegenheid gaat Katerina Šedá aan de slag in het Zuid-Hollandse dorp Puttershoek, alwaar onlangs een na-oorlogse wijk is gerenoveerd. Hierbij zijn diverse collectieve voorzieningen aangelegd zoals crèches en bejaardentehuizen Bij deze renovatie hebben de autoriteiten geprobeerd om generaties samen te brengen in. Hoewel de bewoners van de bejaardentehuizen meer privé ruimte dan voorheen tot hun beschikking hebben, vinden velen dat deze ontwikkeling leidt tot verwaterend contact tussen de bewoners.
Samen met de inwoners van Puttershoek bevraagt Katerina Šedá deze 'vernieuwde' collectieve leefomgevingen, die velen als onpersoonlijk, isolerend, lelijk en disfunctionerend worden ervaren. Het komende jaar zullen zij gezamenlijk manieren bedenken om op de nieuwe omstandigheden te anticiperen. Tijdens deze eerste stap in dit proces zullen deze twee dagen alle op leeftijd zijnde wijkbewoners in kaart worden gebracht, waarbij de hulp wordt ingeschakeld van zowel inwoners van Puttershoek als Utrechters. Uit deze ‘gezamenlijke concentratie’ zal Šedá een interventieplan destilleren waarmee oude sociale cohesie in de nieuwe vormen van architectuur kan worden geïmplementeerd.
FORUM 'Dwelling in the Commons'
Zondag 21 november 14.00-18.00
Een gemeenschappelijke woonlocatie van Centraal Wonen (het adres wordt binnenkort bekend gemaakt). Met Levan Asabashvili (Urban Reactor), Atelier d'architecture autogérée (Constantin Petcou & Doina Petrescu), Co-Habitation Strategies (Phillip Luehl & Guillermo Delgado), Anna Dijkhuis, Janna Graham (with Åbäke) en Nazima Kadir
Dit FORUM brengt een groep deskundigen uit verschillende disciplines bijeen – arctitectuurkunst, activisme, wetenschappers en sociaal organisatoren – die werken binnen de context van buurten of gedeelde ruimte. Ze bediscussiëren de vorm en betekenis van ‘gemeenschappelijk wonen’ in onze tijd en kijken kritisch naar het huidige beleid dat privaat huisbezit en zogenaamde ‘sociale cohesie’ bepleit.
Uitgangspunt is de moderne woongroepenbeweging in Nederland, die zal worden geïntroduceerd door Anna Dijkhuis, lid van de Federatie Gemeenschappelijk Wonen. Het aantal woongroepen en andere communale woonvormen in Nederland is sinds de jaren zestig naar 10.000 gestegen. Meestal organiseren de bewoners deze gemeenschappen zelf, waarbij de bewoners onderhandelen over hun verschillende behoeften en verlangens met betrekking tot privacy en toewijding aan gezamenlijke idealen. Wat voor radicaal democratisch potentieel bieden deze modellen? Hoe beïnvloeden de participatieprocessen het architecturale ontwerp en vice versa? Hoe verschillen deze gemeenschappen van de communes van de jaren zestig en van andere gemeenschappelijke projecten, zoals ‘gated communities’?
Kraakpanden, waar bewoners informele manieren ontwikkelen om gebouwen te delen, hebben in Nederland een welbekende geschiedenis. Het collectieve aspect van deze woonpraktijk is ook verbonden met politieke principes, zij het in verschillende mate. Kraken heeft momenteel een kritiek keerpunt bereikt, met de aanname van de antikraakwet in oktober 2010. De reikwijdte en impact van deze wet op de toekomst van kraakgemeenschappen is nog onduidelijk, maar het is zeker tijd om te bekijken wat dit betekent voor de samenlevingsstrategieën binnen woongroepen.
Wat beide voorbeelden – en de context van de uitgenodigde deelnemers - gemeen hebben is dat ‘thuis’ of ‘gemeenschap’ de fysieke, conceptuele plekken vormen waar sociale en economische samenlevingsvormen in de praktijk worden gebracht in wisselwerking met politieke paradigma’s. Vanuit dit plaatselijke, al bestaande netwerk vragen we onze diverse groep deelnemers te denken over werken binnen hun buurten en gemeenschappen, en hoe ze daar een idee van de ‘commons’ (algemeen en gemeenschappelijk bezit) kunnen scheppen. Verder worden de manieren bekeken waarop alternatieve woonvormen uit hun semigeïsoleerde structuren kunnen breken en zich uitstrekken tot de straat, het dorp en de stad.