Halka açıklanamayacak kadar tehlikeli olan fikirler hanğileridir?

Bu soru ile Spinoza yaşamının her günü uğraştı. Spinoza kendisi ve de arkadaşlarının düşüncelerini gerçek isimlerini kullanarak yayınladıkları takdirde hayatlarının tehlikeye gireceği kanısında idi. Bu konuda muhtemelen haklı idi.

Bugün Beyaz Rusya, İran, Kuzey Kore, Çin ve hattı Batı Avrupa ve Amerika'da düşünceleri yüzünden hayatı tehlikeye giren pek çok düşünürün örneklerini görmekteyiz. Anlaşılan o ki, iktidarda olan kişiler bazı düşünce türlerini toplumun süregelen düzenine bir tehdit olarak görmekteler. Peki tehdit olarak görülen düşüncelerin bastırılması mutlak sansür anlamına mı gelir? Yoksa bazı fikir ve görüşler toplum içinde gerçekten konuşulmamalı mıdır? Ya da bazı fikirlerin sadece belli bağlamlarda mı söylenmesi gerekir?

Örneğin Hollanda prensesi Maxima'nın 2007'de öz Hollanda ulusal kimliği olmadığı ve ulusal kimliğin bir toplumun geçmişinin ve de iç farklılıklarının bir toplamı olduğunu ulusal kamuoyunda açıklaması Hollanda'da tartışma yaratmıştır. Öte yandan, eğer kamusal alanda ifade edilemeyen düşünceler var ise, o ülkenin özgürlük anlayışında bir yanlışlık olduğunu da varsayabiliriz. Ne de olsa kitaplar ya formüller değil, ancak (düşünen) insanlar iktidar gücünü devirebilirler.