Brief van Wim Crouwel:
De geruchten dat de Rietveld Academie van plan is om het huidige gebouw te verlaten en te verhuizen naar het oude GAK gebouw zijn zo sterk dat ik mij geroepen voel om een reactie op papier te zetten.
Ik doe dat vooral om emotionele redenen en in weerwil van de wetenschap dat er vele valide redenen kunnen zijn die aanleiding geven tot deze plannen.
Ten eerste zouden zij die hierin moeten beslissen zich een ogenblik moeten verplaatsen naar de periode in de jaren vijftig van de vorige eeuw toen besloten werd om het huidige gebouw te laten ontwerpen.
Bedenk eens van hoe groot cultureel belang het was om daar indertijd de nestor van het Nederlandse moderne bouwen Gerrit Rietveld bij te betrekken.
Het academiegebouw werd, na een lange periode van planontwikkeling voor verschillende plaatsen in de stad, op de huidige plek gerealiseerd tussen 1956 en 1967 en kwam eerst gereed na het overlijden van Rietveld.
De academie had onder de oude benaming IVKNO, Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs aan de Gabriël Metsustraat, al de reputatie opgebouwd van een onorthodoxe kunstopleiding. Een belangrijke aanzet daartoe werd gegeven door de architect Mart Stam, de directeur in de moeilijke periode rond de tweede wereldoorlog. Hij wist zich te omringen met een groep gemotiveerde docenten die een helder beeld voor ogen hadden van een nieuwe maatschappij waarin de kunsten een belangrijke plaats zouden innemen.
Het nieuwe gebouw met zijn geheel glazen gevel gaf uitdrukking aan de open visie waar de academie met haar programma voor stond.
Bij de opening in 1967 werd de academie naar de bouwmeester vernoemd. Het is dus om die reden dat enig historisch besef op zijn plaats is. Er moet wel een heel dringende reden zijn om niet alles te proberen de academie en dit door Rietveld gebouwde monument, waar haar naam aan ontleend werd, bijeen te houden.
Ik zou tot slot nog willen wijzen op een wrange speling van het lot.
In het begin werkte Gerrit Rietveld voor de plannen samen met Ben Merkelbach, de architect van het GAK-gebouw waar de gedachten nu naar uitgaan. Rietveld ging alleen verder toen Merkelbach benoemd werd tot stadsarchitect van Amsterdam.
Gaat de Rietveld Academie straks verder als de Merkelbach Academie?
Wim Crouwel