Wat hebben jullie deze keer in Groenland gedaan?
Anya: “De eerste keer dat we in Groenland waren hoorden we veel verhalen over Uummannaq, een plaats in het noorden van Groenland. Het is een eiland dat zich boven de poolcirkel bevindt, nabij het bekende ijsfjord Ilulissat. Hier wordt het meeste ijs ter wereld geproduceerd, maar dat trekt nu steeds verder terug vanwege de klimaatveranderingen. In de baai er omheen zijn ongeveer zeven nederzettingen gevestigd. Een vrouw vertelde ons: ‘In Ummannaq vind je echte mannen, want ze lopen daar nog rond in berenvellen!’”
Joost: “Het leven lijkt daar eigenlijk heel overzichtelijk. In de nederzetting die wij bezochten staan ongeveer 30 huizen. Er is een winkel, een buurthuis, een kerk... omdat het een kleine gemeenschap is in een gigantisch landschap tekent het leven zich duidelijk af. De mensen maken zich zorgen om dezelfde dingen als wij hier, zoals liefde, jaloezie, eten.”
Waar gaat de tentoonstelling Bardot Proviant Klub over en wat is er te zien?
Joost: “De tentoonstelling gaat over de beeldvorming over Groenland. Groenland is nu veel in het nieuws vanwege de versnelde klimaatverandering en vanwege het verbod op de handel in zeehondenproducten dat sinds september 2009 in Europa geldt. We gingen er naartoe omdat we geïnteresseerd waren in Groenlanders en hoe zij op deze veranderingen reageren. De jagers in het noorden zijn door het verbod in de financiële problemen gekomen. Voor hen is het bijvoorbeeld moeilijk te begrijpen dat Europeanen de handel in zeehondenproducten hebben stopgezet.
Er bestaan in de EU helaas veel misverstanden over de zeehondenjacht. Het is absoluut geen massajacht en er worden alleen volwassen zeehonden gevangen. Een dag jagen kan wel 16 uur duren en levert misschien 4 tot 5 zeehonden op. De Inuit eten zelf het vlees en verkopen met name het bont. De jagers hebben waardering voor de zeehond. Daarom is het EU-verbod zo hypocriet. Ze vinden, in vergelijking met de Europese bioindustrie, hun omgang met dieren juist verantwoord.
Anya en ik, beide vegetariërs, waren verrast dat we in Groenland zo sterk geconfronteerd werden met onze eigen denkwijzen en eetgewoonten. De Groenlanders zetten ons aan het denken over waarom we iets eten en waar ons eten vandaan komt. In de tentoonstelling willen we iets van deze beleving op de bezoeker overbrengen.”
Anya: “We schetsen de situatie in tekst en beeld. Er is bijvoorbeeld een foto van een meisje die in een zeehond snijdt om het vlees aan haar honden te voeren. In de video’s kan je kennis maken met de Groenlanders. We vonden het interessant om te zien hoe nuchter zij reageren op de veranderingen. Ze zijn het gewend om zich aan te passen aan moeilijke situaties en zien ook de voordelen van de klimaatverandering: als de temperatuur stijgt kunnen er meer delfstoffen uit de bergen worden gewonnen.”
Wordt er echt zeehondenvlees geserveerd in de tentoonstelling? Wat willen jullie hiermee bereiken?
Joost: “Je kan zeehondenvlees proeven als je met ons bevriend bent. Het is officieel verboden om in het openbaar zeehondenvlees te serveren. Samen met Jans, Eline en Deborah (vegetarisch) van Mediamatic zijn wij lid geworden van de Deense Proviant Klub en daarom mogen we het vlees kopen en met onze vrienden delen. Tijdens de opening en op een aantal andere momenten kunnen vrienden het vlees proberen in een speciale eetkamer bij Mediamatic. We willen niet provoceren of promoten, maar aandacht geven aan de problematiek. We willen bezoekers van de tentoonstelling in de situaties plaatsen die wij in Groenland beleefden: de confrontatie met natuur, de verhalen en opvattingen van de Inuit. Onvermijdelijk onstaat de vergelijking met de eigen leefwijze in Nederland. Ook het proeven van zeehondenvlees kan bij die beleving horen.
Is de Groenlandse cultuur aan het verdwijnen?
Anya: “In Groenland voltrekken veranderingen zich tien keer zo snel. De jongere generatie kan het niet bevatten en houdt zich er ook niet echt mee bezig. De moderne tijd manifesteert zich nu steeds duidelijker in Groenland. Iedereen heeft internet en je ziet dezelfde producten als hier in de supermarkt liggen. In de tentoonstelling kom je er ook achter hoe Groenlanders over onze cultuur denken. In één van de filmpjes komt een Inuit-meisje aan het woord die reageert op de Europese protesten tegen handel in zeehondenvlees en bont. Zij zegt: ‘Waar hebben jullie het nou over? Staan jullie ook op de barricades voor jullie koeien en varkens?’”
