‘Wij kennen het leven niet, hoe kunnen wij de dood dan begrijpen?’ - Chinese wijsgeer Confucius (vijf eeuwen voor Christus)
Hoe mensen omgaan met het overlijden van een dierbare of de eigen naderende dood is afhankelijk van levensbeschouwing, religie, status en persoonlijke ervaringen. Sommige mensen leven in vrede met het onvermijdelijke einde, voor anderen is het nadenken of spreken over de dood beangstigend en moeilijk.
Culturele tradities en hedendaagse kunst
De Dood Leeft laat zien hoe nabestaanden wereldwijd met de dood omgaan. Hoe rouwen en herdenken ze: ingehouden of openlijk, sober of uitbundig, privé of massaal? In de tentoonstelling komen allerlei manieren van afscheid nemen, rouwen en herdenken aan bod. Deze zeggen veel over de manier mensen kijken naar de dood, het leven en het hiernamaals. In Nederland is de sobere en seculiere uitvaartcultuur de laatste decennia aan het veranderen. Er bestaat een groeiende behoefte aan zingeving en een persoonlijker afscheid.
Naast objecten, persoonlijke verhalen en films biedt De Dood Leeft recente werken van internationale kunstenaars als Marina Abramovic, Yang Jiechang, Jan Fabre, Carlos Amorales en Krien Clevis, die verwijzen naar verschillende culturele tradities rond de dood.
Fasen van rouw
In de tentoonstelling doorlopen bezoekers de verschillende fasen die nabestaanden doormaken: afscheid nemen, rouwen, herdenken en – in sommige gevallen – contact zoeken met de overledene. Balinezen houden bijvoorbeeld een feestelijke optocht voor de dode en mogen geen verdriet tonen, omdat de ziel zich anders niet kan losmaken om opnieuw geboren te worden. Tibetaanse ‘bottenbrekers’ snijden het lichaam van de overledene in stukken en voeren het aan gieren, als daad van vrijgevigheid van de dode. Op het eiland Marken dragen oudere vrouwen zwart-witte rouwkleding met kleurige accenten naar een begrafenis. Mexicanen vieren Allerzielen met skeletten en doodshoofden van suikergoed. Chinezen verbranden jaarlijks papieren cadeaus voor hun voorouders tijdens het Qingming-festival.
Bezoekers kunnen zich spiegelen aan de ervaringen van anderen en bij zichzelf nagaan hoe zij zelf afscheid nemen, rouwen en herdenken.
Magazine
In het glossy magazine De Dood Leeft worden thema’s uit de tentoonstelling verder uitgewerkt in interviews, verhalen, columns en fotoreportages. Met bijdragen van onder meer Frank Starik, Stine Jensen, Frénk van der Linden, Hafid Bouazza, Bert Keizer en Bettine Vriesekoop.