Practising the impossible

Gesprek met Dina Danish, die vrijdag 6 november het Caïro-paviljoen opent op de Amsterdam Biënnale 2009

Multimedia-kunstenaar Dina Danish werd geboren in Caïro, maar woonde en studeerde lange tijd in de Verenigde Staten. Haar expositie "Manuals for failure" toont vier werken die op een humoristische manier de weigering van gefixeerdheid en definitie uitdrukken.

Vergroot

Dina Danish - The Cairo Pavilion, curator: Nat Muller. artist: Dina Danish Nov 6 - Jan 3 2009/10, in the Amsterdam Biennale at Mediamatic. Foto Raphael Rehbach Raphael Rehbach

With:

Haar paviljoen heeft een nogal minimale aanblik. Van bamboe-takken is een tentachtige constructie gemaakt, waarop het zeil echter ontbreekt. Binnen staan een stoel en een tafel op de grond, hangt een klein videoscherm aan de wand en wordt op een grote beeldbuis een video vertoond waarop de kunstenares zwembewegingen maakt op een bank. "Couch-swimming" is een nieuw werk van de in Caïro geboren Dina Danish, die momenteel artist-in-residence is aan de Rijksacademie in Amsterdam. 'In Amsterdam ben je heel vrij om te doen wat je wilt. Daarom ben ik erg geinteresseerd in tijd, want er is veel tijd om te doden.'

Danish koos een voor een carriere als professioneel kunstenaar toen ze studeerde in San Francisco, waar ze de performance-kunst ontdekte. Voor het eerst had ze de mogelijkheid om kunst te zien waarover ze tot dan toe alleen gelezen had. 'San Francisco was heel belangrijk voor de ontwikkeling van mijn werk. Hoewel ik in Caïro begon met schilderen, maakte ik in San Francisco sculpturen en installaties en kopieerde ik andermans werk. Het draaide om toe-eigening. Kijken wat iemand doet en het proberen na te doen. Ik imiteerde een identiteit om een andere identiteit te creëren. Zo raakte ik geinteresseerd in de performatieve kwaliteiten van kunst en het spelen met media als een instrument daarvoor.'

De "Ursonate" van de Duitse kunstenaar Kurt Schwitters (1887-1948) die ze tijdens de opening opvoert, sluit daar helemaal op aan. 'Het klankgedicht is geschreven in het Duits, maar het betekent niets. Dat is een grote overeenkomst met mijn vroege werk: het bijna begrijpen van dingen. Je kijkt naar iets en je denkt het te begrijpen, maar dan valt alles in elkaar en begrijp je er helemaal niets meer van. Dat is voor mij heel herkenbaar: mijn Frans is nu heel slecht, maar het was ooit mijn eerste taal. Ik heb het in mijn hoofd, kan het bijna spreken, maar het komt er niet uit.' In haar videowerken probeert ze het onmogelijke te (be)oefenen, door Duitse of Franse woorden accentloos uit te spreken ("Practicing Foreign languages") of te praten onder water.

Danish was altijd een buitenstaander, woonde in Caïro en ging naar een Duitse school of Amerikaanse universiteit, en in Amerika of Nederland hoort ze er ook niet echt bij. Identiteit is volgens haar dan ook geen vastliggend gegeven, maar heeft met je persoonlijke verleden te maken. Daarom weigerde ze om aan de culturele verwachtingen te voldoen en op de Biënnale de typisch Caireense cultuur te presenteren. Curator Nat Muller, die samen met Dina het paviljoen heeft ontworpen: 'Het Westen heeft altijd het verlangen om het authentieke in het exotische te zoeken.' Dina vult haar aan. 'Voor kunstenaars in Caïro zijn er twee mogelijkheden: je volgt wat de overheid zegt, verwerkt nationalisme en folklore in je kunst en verheerlijkt Egypte op elke manier, of je bekritiseert Egypte en het alledaagse leven. Maar er is een gat in het midden dat nog niet is aangeraakt.'

Veel van de kunstenaars uit de zogenaamd 'onafhankelijke' scene zijn afkomstig uit de hogere kringen van de samenleving. Door hun buitenlandse reizen komen ze in contact met hedendaagse Westerse kunst, die ze beginnen te imiteren. Echter: ze leven er niet mee, dus spreken ze de taal niet. Dit element van vervreemding staat centraal in "Manuals for failure". Of het nu gaat om iemand die probeert te zwemmen op een bank, of het perfect uitspreken van woorden die behoren tot een andere taal.

Opening van het Cairo-paviljoen vrijdag 6 november in Mediamatic Bank, Vijzelstraat 68. Aanvang: 20.00 uur