Van Talent naar Beroep: Notities en overdenkingen - een korte samenvatting
Het project Van talent naar beroep is ruim halverwege. Tijd voor een tussenbalans: wat is er bereikt en wat zijn voortekenen van conclusies?
Van talent naar beroep is een samenwerkingsproject van Kunstenaars&CO en Netwerk CS in opdracht van het Ministerie van OCW. De één een middelgrote organisatie, de ander veel en veel kleiner. Voor de een was diversiteit nieuw, voor de ander de core-business.
Inmiddels werken we samen aan hetzelfde doel: kwalitatief goede talenten op weg helpen naar een rendabele beroepspraktijk.
Van talent naar beroep is gericht op talenten met een diverse achtergrond die als kunstenaar hun beroepspraktijk willen uitoefenen. Daarmee richt het zich op een selecte groep kunstenaars binnen het veld van diversiteit en talentontwikkeling: boven-lokaal, met enige ervaring en/of opleiding en sterk gemotiveerd om van het kunstenaarschap zijn/haar beroep te maken. Van talent naar beroep werkt volgens vier stappen: Zoeken en Vinden, de Route Bepalen en uitvoeren, (Werk)ervaring opdoen, Doorstroom en monitoren.
1. Waar staan we nu en wat is er bereikt?
De eerste anderhalf jaar is hard gewerkt aan het op gang brengen van een gestage instroom van kandidaten en het vaststellen van de eigen plek binnen de wereld van talentontwikkelaars. Inmiddels hebben zo'n 100 deelnemers aan het project deelgenomen, waarvan bijna een kwart weer is uitgestroomd. De helft van de deelnemers heeft een kunstvakopleiding voltooid, hier of in het land van herkomst. Maar het ging niet alleen om instroom, begeleiding was minstens zo noodzakelijk. Er is een pool van 25 coaches gevormd, waarvan het merendeel met een cultureel diverse achtergrond. Voor elke deelnemer wordt aan de hand van de eigen positie en eigen doelstellingen een match gemaakt met de juiste coach. Voor coaches en deelnemers worden bijeenkomsten georganiseerd om de ervaringen te delen. Steeds meer deelnemers nemen deel aan de reguliere trainingen van Kunstenaars&CO. Het project Van talent naar beroep raakt wat betreft aanpak en werkwijze steeds beter geïntegreerd in de core business van Kunstenaars&CO. Dat ging niet helemaal vanzelf.
Van talent naar beroep startte binnen Kunstenaars&CO als een apart project met een nieuw aangetrokken projectleider met een andere culturele achtergrond dan gebruikelijk. Dat riep dezelfde vragen op als elke organisatie die start met diversiteit: waarom aparte aandacht voor deze groep mensen, is hun kwaliteit wel goed genoeg, ze kunnen toch ook zonder die aparte aandacht bij ons aankloppen etc. Met hard werken, met laten zien dat het om talentvolle kunstenaars gaat, met steun vanuit het management, is de integratie langzaam op gang gekomen.
Voor het komende half jaar is het doel dat deelnemers aan Van talent naar beroep als vanzelfsprekend worden benaderd voor reguliere trainingen en projecten en voor de komende anderhalf jaar dat het steeds minder nodig is om voor hen afzonderlijke werkervaringsprojecten te organiseren. Dat laatste is echter niet alleen afhankelijk van ons als organisatoren van Van talent naar beroep, maar ook van de potentiële werkplekken binnen de gevestigde culturele instellingen voor deze deelnemers.
Hoe staat het daar met diversiteit? Het evaluatieonderzoek van de diversiteitsprojecten die met steun van Netwerk CS zijn uitgevoerd, door Sandra Trienekens, laat zien dat er nog veel barrières te overwinnen zijn voordat talenten met een cultureel diverse achtergrond als vanzelfsprekend een plek in de culturele sector kunnen innemen. Uit het onderzoek blijkt dat voor structureel gefinancierde culturele organisaties diversiteit geen prioriteit is. Projecten gericht op een divers publiek of diverse programmering worden gezien als risicovol en arbeidsintensief met op korte termijn weinig resultaat.
2. Welke richting zou er gewenst zijn voor de toekomst?
Expliciet onderdeel van de opdracht voor Van talent naar beroep is het verzamelen van kennis en inzichten rond het werken aan diversiteit. Een aantal van deze inzichten wordt hier geformuleerd als mogelijke richtingen voor de toekomst en zij gaan over:
a. Van talent naar beroep binnen Kunstenaars&CO
b. Het kunstvakonderwijs
c. Diversiteit op de werkplek voor (ex)deelnemers van Van talent naar beroep
d. Internationalisering
Van talent naar beroep binnen Kunstenaars&CO
Gezien de resultaten voor de doelgroep heeft de aanpak van binnen het project Van Talent naar Beroep gewerkt én gevolgen gehad voor de organisatie. Kunstenaars&CO wil de integratie van het project in de eigen manier van werken verder voortzetten. Dit inzicht sluit aan bij de conclusies van het onderzoek van Sandra Trienekens: tijdelijke projecten die niet de kern van de organisatie raken, verhinderen duurzame implementatie van diversiteit.
Het kunstvakonderwijs
In de oorspronkelijke opdracht van Van talent naar beroep is met opzet geen ruimte opgenomen voor het beïnvloeden van het kunstvakonderwijs. Een dergelijke opdracht kost veel tijd en is zeer arbeidsintensief en daarvoor is geen budget.
Echter, vanuit de deelnemers aan Van talent naar beroep wordt regelmatig de behoefte gesignaleerd aan een verkorte kunstvakopleiding, die zowel recht doet aan de door hen reeds opgedane (autodidacte) werkervaring als een die in het curriculum inspeelt op nieuwe kunstvormen en - uitingen. Hier ligt een mogelijke rol voor het project om in opdracht de aansluiting van het kunstvakonderwijs op de behoeften van talentvolle kunstenaars met een cultureel diverse achtergrond te onderzoeken. Bijvoorbeeld, d.m.v. inventarisatie van de behoeften onder deelnemers aan Van talent naar beroep en anderen, inventarisatie van bestaande en zich ontwikkelende initiatieven binnen kunstvakonderwijs, het activeren van leden van Netwerk CS verbonden met het kunstvakonderwijs en het organiseren van gesprekken met en tussen talenten, coaches, kunstvakonderwijs en culturele instellingen.
Diversiteit op de werkplek voor deelnemers en ex-deelnemers van Van talent naar beroep
Kunstenaars&CO organiseert werkervaringsprojecten binnen de kunstsector en daarbuiten. Sommige van deze projecten worden speciaal georganiseerd voor kunstenaars van Van talent naar beroep. Deze activiteiten worden steeds meer geïntegreerd. Uit het onderzoek van Sandra Trienekens blijkt echter dat de omgang met diversiteit voor veel culturele organisaties niet bepaald vanzelfsprekend is. De deelname van kunstenaars uit Van talent naar beroep op deze werkervaringsplekken zou een positieve bijdrage kunnen betekenen voor het leren omgaan met diversiteit. Mits zowel de deelnemers als organisaties zich daarvan bewust zijn en zo nodig daarbij begeleid worden. In de toekomst zou dit een activiteit vanuit Van talent naar beroep kunnen zijn.
Internationalisering
In ‘Kunst van Leven' wordt onder internationaal cultuurbeleid wel aandacht besteed aan internationale programmering, maar wordt deze vooral opgevat als het kennismaken met internationale cultuuruitingen. Er wordt geen verbinding gelegd met de kunstuitingen met een internationale achtergrond in eigen land. Juist in internationale uitwisseling zouden in Nederland gevestigde kunstenaars met een internationale achtergrond een belangrijke verbindende rol kunnen spelen. Ook zou dat goed aansluiten bij het Europese voorstel voor een nieuwe cultuuragenda. Daarin is de (internationale) interculturele dialoog een belangrijk onderdeel.
Kunstenaars&CO en Netwerk CS
Juli 2007