Noortje Schmit

Impakt

Vergroot

impakt -

Pas, Serge Onnen 2002

Het Impakt Festival heeft een reputatie hoog te houden als het gaat om steeds wisselende festival locaties. Vanaf de beginjaren van het festival, eind jaren tachtig, streek het festival neer in verschillende ruimtes in Utrecht; Cultuurcentrum Ekko, Theater Kikker, 't Hoogt, de Begane Grond, de Brandweerkazerne. Vorig jaar was voor het eerst het festival op één locatie: het Centraal Museum, wat vooral de overzichtelijkheid ten goede kwam. Dit jaar werd opnieuw gekozen voor een dergelijk opzet, met een programma zoveel mogelijk geconcentreerd op één plek: de Voormalige Rechtbank aan de Hamburgerstraat. Ooit was dit een abdij, heel veel later vestigde zich het kantongerecht er. Toen het Utrechts Archief het gebouw wilde betrekken en de muren gestript werden, kwamen echter interessante middeleeuwse muurtjes en schouwen tevoorschijn. En dus staat het gebouw nu leeg in afwachting van archeologisch onderzoek. Hiervan hebben de organisatoren van het Impakt Festival dankbaar gebruik gemaakt. In het historische gebouw, waar het verleden nog voelbaar is, werd een tentoonstelling ingericht van zeven installaties, waarin de ruimte -fysiek of mentaal- een rol speelde: Encounters.

Twee van de installaties die speciaal voor het Impakt Festival werden gemaakt, zijn Becoming Friends with the Homeless van Wineke Gartz en Pas van Serge Onnen. Vooral bij het werk van Wineke Gartz, een collage van verschillende video- en diaprojecties, was de omgeving heel belangrijk. De vochtige, donkere ruimte van het voormalige rechtbankgebouw sloot geheel aan op de beelden: dromerige opnamen in een donkere tuin, waardoor je het gevoel kreeg in haar droomwereld terecht te zijn gekomen.
Serge Onnen maakte voor de tentoonstelling een lange, smalle gang bekleed met zijn eigen behang. In de gang waren korte animaties te zien op kleine monitoren. De combinatie van beeld en geluid in de lange, smalle en lage ruimte werkte beklemmend. Zelfs op het moment dat je het idee kreeg naar buiten te kunnen kijken door een gat in de wand, werd de blik onmiddellijk terug naar binnen gekaatst door een spiegel die achter de wand was gemonteerd. 'Mirror on the wall' was te lezen op de muur buiten de ruimte. Haast claustrofobisch.
De Noord-Ierse Una Henry geeft wel degelijk een claustrofobische ervaring met haar installatie Space Between Us. Hierin wordt de toeschouwer letterlijk door verschillende ruimtes geleid, via trappetjes en een zwarte, zacht beklede tunnel.

Stuk voor stuk installaties waarin de ruimte bepalend is voor het werk en waarin meer gebeurt dan het vertonen van een single-screen werk. Daarom is het thema voor het tentoonstellingsgedeelte van het festival zo goed gekozen. Impakt vertoont namelijk elk jaar al tientallen single-screen werken in het Panoramaprogramma. Deze worden vertoond in een filmzaal wat het voordeel heeft dat ze in hun geheel worden bekeken. Bovendien worden hieraan nog vaak een of meerdere themaprogramma's toegevoegd, zoals dit jaar het politieke World Perfect met lezingen, films en video's. Het risico is groot dat de bezoeker van het festival door de bomen het bos niet meer ziet. Waarom wordt bijvoorbeeld naast World Perfect nog een Panorama-programma vertoond met de titel Politics? Waarom naast het al enorme aanbod nog twee specials, hoe mooi en ontroerend ook? In ieder geval staat de tentoonstelling dan nog op zichzelf. Daar zijn de installaties te zien. Door rest van het programma blijft het zappen. Zo kan je toevallig op mooie en grappige dingen stuiten. Zoals de video I'm a Boyband van Benny Nemerofsky Ramsay waarin de kunstenaar het principe van de boyband uit de doeken doet. Of Great balls of Fire van Leon Grodski en Pearl Gluck, waarin een zwerver over de Amerikaanse geschiedenis predikt terwijl op de achtergrond de WTC-torens instorten. En dan is het heel fijn om daarna in een voormalige kloosterkamer tussen oude muren iets te drinken met op de achtergrond de geluiden van de verschillende installaties.