Eten speelt niet alleen een belangrijke rol in het persoonlijk leven van mensen, maar ook in de stad. Stadsleven ‘Koffie, bier en chocolade’ van maandag 27 oktober onderzoekt op welke manier eten de stad positief en negatief kan beïnvloeden. Liefde voor je stad gaat door de maag.
Dat eten een mens nieuwe energie kan geven weten we allemaal. Maar eten kan ook een stadsdeel weer revitaliseren. Lokale streekproducten kunnen de eigen identiteit van buurt benadrukken en zo de verbintenis tussen bewoners versterken. Een goed voorbeeld hiervan Javatas, een project dat vorig jaar de Indische buurt weer op de kaart zette. Maureen de Jong en Meike Hamelink vroegen zes buurtbewoners van verschillende herkomst om recepten in een receptenboekjete delen. De truc was dat de ingrediënten voor de recepten uitgestippeld waren op een boodschappenroute langs lokale ondernemers. Hierdoor kon je met evengroot gemak als een supermarkt in te duiken, even binnenspringen bij kleine winkeltjes waar je door je Javatas vaak ook nog een gesprek had met buurtbewoners. Omdat de Javatas zo’n succes was, volgde er dit jaar een opvolger: de Amsterdambox met verhalen en producten uit Oost, West en Centrum en een ‘schatkaart’ aan adressen.
Eten kan zelfs bewust ingezet worden als sturingsinstrument in stadsontwikkeling. Met het project 1012 wil de gemeente het omstreden Red Light District afhelpen van haar smoezelige en verloederde imago om de buurt ook voor andere mensen buiten hoerenlopers interessant te maken. Zo streek anderhalf jaar geleden het koffietentje Quartier Putain neer op het Oudekerksplein, in wens van stadsdeel Centrum en woningbouwvereniging Ymere, waardoor mensen die in de buurt wonen en werken nu ook een tweede thuis hebben waar een lekker bakje koffie gedronken kan worden.
Eten kan dus als ontmoetingsplek en connector werken. De bekende socioloog Ray Oldenburg noemde dit een zogenaamde third place, een sociale plek in de stad die open is voor iedereen en zo sociale interactie in de hand werkt. Maar uit recent onderzoek van stadssocioloog Jan Rath blijkt dat eten ook polariserend kan werken: eten als scheidslijn tussen verschillende inkomens- en opleidingsgroeperingen.
Rath beschrijft de ontwikkeling van de luxe koffie en daarmee de opkomst van het hippe koffietentje. Ingewikkelde latte macchiato’s van amandelmelk, gebrouwen door een glanzende espresso machine van Italiaans design met dure koffiebonen, afgewerkt met een waar kunstwerkje door de hand van vaardige barista, kosten nu eenmaal wat meer dan een simpele koffie verkeerd. En de inrichting van het hippe koffietentje volgens de gouden hipsterformule van tweedehands meubelen, krijtborden en industriële lampen, mag dan wel hoog opgeleide jonge mensen, al dan niet met laptops, baby’s of baarden als accessoires aantrekken, heel heterogeen is de klantengroep niet te noemen.
Dat mag misschien binnen het koffietentje geen probleem lijken, maar dergelijke plekken hebben ook invloed op de buurt. Op het Beukenplein in Amsterdam-Oost opent het ene na het andere koffietentje en restaurantje waardoor de mensen die wat ouder zijn, minder breed hebben en vaak allochtoon zijn langzaam uit het straatbeeld verdwijnen. Gentrification, de veryupping die gepaard gaat met de opwaardering van een stadsdeel, blijkt soms te zitten in een simpel kopje ingewikkelde koffie.
Jan Rath, Maureen de Jong en Quartier Putain zijn maandag 27 oktober met vele andere smakelijke eet-initiatieven te gast in Stadsleven ‘Koffie, bier en chocolade’. Kijk hier voor meer informatie over het complete programma of blader door het digitale dossier. Stadsleven is de maandelijkse live talkshow van Tracy Metz in samenwerking met De Groene Amsterdammer en EYE.
Nieuw Amsterdam is een platform waarin we de stad van de toekomst verkennen, in de overtuiging dat die op lokaal niveau wordt vormgegeven door de energie van burgers zelf. We inspireren, tekenen trends en ervaringen op en verbinden partijen aan elkaar om te leren. In de Stadberichten verkennen we iedere dag de stad in transitie. Van lokale experimenten van burgers tot evenementen en cultuurproducten.
Tips? Stuur ze naar communicatie [at] dezwijger.nl De Stadberichten iedere werkdag in je inbox? Meld je dan hieronder aan.