In elke nieuwsbrief die Netwerk CS tussen 2002 en 2008 verspreidde, werd een directeur geïnterviewd over het diversiteitsbeleid van zijn of haar instelling. De interviews geven een mooi beeld van de ontwikkeling binnen organisaties en in de cultuursector.
oktober 2005
Ik stap uit de bus bij halte Bos en Lommerweg en het eerste was ik zie is een grote ballon hoog in de lucht. ‘Podium Mozaïek’ staat erop. Als ik het gebouw waarboven de ballon speels deint op de wind binnenga, komt een geur van bloemen mij tegemoet. In elke hoek van de foyer staat een boeket bloemen, maar in contrast met de vrolijke kleuren van de rozen en gerbera’s is de vloer muisgrijs. Beton, versgestort beton, misschien zelfs zo vers als de bloemen.
‘We zijn eergisteren open gegaan,’ zegt Yildou de Boer, artistiek leider van Podium Mozaïek. ‘Ik heb vanmorgen eindelijk de tijd gehad om de bloemen in vazen te doen. De vloer moet nog uitzetten, pas dan kan de vloerbedekking erin worden gezet. Maar er is wel al koffie.’ Ik krijg koffie, maar niet de kans om die op te drinken. De Boer neemt me mee door het gebouw, als een kersverse huiseigenaar die al haar kamers laat zien. ‘Dit zijn de toiletten, dit is het restaurant, dit is een plek voor kunstenaars en organisatoren die geen ruimte hebben. Ze kunnen hier gaan zitten met hun laptop en hebben internet tot hun beschikking.’ Ik probeer een slok van mijn koffie te nemen, maar Yildou de Boer maakt al aanstalten om mij de beide studio’s te laten zien, de kantoren, de grote zaal en ten slotte een kleine, kale vergaderruimte. Ik ga zitten op een stoel waarop staat ‘verkocht. Podium Mozaïek’. Mijn koffie is koud.
‘De stichting Podium Mozaïek bestaat al een tijdje, maar het gebouw is er nooit geweest,’ zegt De Boer. Haar woorden galmen door de lege ruimte. ‘We waren nooit een praktiserende organisatie. Zafer Yurdakul, de zakelijk leider van Podium Mozaïek, kwam zo’n zeven jaar geleden op het idee om in het Amsterdamse stadsdeel Bos en Lommer een cultuurpodium op te richten. Hij bemerkte dat er vanuit zijn eigen Turkse gemeenschap weinig deelname aan kunst was, maar ook vanuit de Marokkaanse, vanuit de mensen die in deze omgeving wonen. Terwijl er in Bos en Lommer wel de behoefte is van mensen om cultureel te participeren.’
Hoe kwam het dat er dan toch sprake was van een geringe participatie?
‘De afstand tot de stad was te groot. Er gebeurde hier weinig, alles gebeurde in het centrum van Amsterdam. Het had met verschillende dingen te maken. Het aanbod, de afstand. Veel jongeren onder de achttien mogen niet van hun ouders naar het centrum, maar die jongeren willen best dingen meemaken. En als het dicht in de buurt is, mogen ze er van hun ouders wel naartoe.
Het idee van een cultuurpodium kwam ook voort uit de samenstelling van de wijk. Bos en Lommer kent meer dan honderd nationaliteiten, enorm veel culturen. Maar er zijn geen dwarsverbindingen. Iedereen leeft op een eiland, doet zijn eigen ding. Het idee was om middels cultuur verbindingen te leggen. Je zoekt naar een gemeenschappelijke deler. Al die mensen met een verschillende afkomst hebben interesse in cultuur. Maar er was geen plek, er waren wel buurthuizen, maar geen kwalitatief goede, serieuze culturele organisaties. De gedachte achter Podium Mozaïek is die van een plek die bewoners bij elkaar brengt, zodat mensen meer met elkaar delen. We bouwen aan een community, zo zou je het ook kunnen zeggen.’
De plek waar Podium Mozaïek is gevestigd was vroeger een protestants-christelijke kerk. Toen het kerkgenootschap langzaam leegliep en besloot met een ander genootschap verder te gaan, bestond de stichting Podium Mozaïek al - het idee om een cultuurpodium op te richten. De woningbouwcorporatie wilde wel een partner zijn bij de aankoop van het gebouw, uit oogpunt van economische, sociale en culturele ontwikkeling van de wijk. Stadsdeel Bos en Lommer zag ook iets in de aankoop. Podium Mozaïek kreeg vervolgens een urbansubsidie, een Europese subsidie. En uiteindelijk schaarden ook de gemeente Amsterdam, het VSB fonds en stichting Doen zich achter Podium Mozaïek. Zo werd het gebouw - een prachtige, ruime gerenoveerde kerk - gerealiseerd. ‘Een tweede stap is de exploitatie van het gebouw.’ Op het moment dat De Boer het over de inhoud van Podium Mozaïek wil hebben, klinkt er een betonboor. Maar ze doet alsof er niets aan de hand is, alsof betonboren aan de orde van de dag zijn. ‘We werken samen met Rast, een theatergezelschap met een Turkse en Koerdische achtergrond, en Circus Elleboog, het jeugdcircus uit Amsterdam. Die twee groepen zijn hier ook gevestigd. Door met hen samen te werken zorg je ervoor dat je een netwerk hebt. Rast heeft een enorme feeling met de Turkse gemeenschap. Circus Elleboog verzorgt cursussen speciaal voor kinderen uit Bos en Lommer; vierendertig bijeenkomsten kosten dertig euro. Zo zorg je ervoor dat mensen Podium Mozaïek leren kennen en blijven terugkomen. Want we moeten helemaal bij nul beginnen.’
Zie je een groot verband tussen de programmering en de bewoners van Bos en Lommer?
‘Ja, bij het programmeren van dans, muziek, theater en kleinkunst houden we veel rekening met de mensen die hier in de buurt wonen. Als je naar de programmering van de eerste drie maanden kijkt, zie je een verscheidenheid aan acts. De ene avond staat er een Marokkaanse cabaretier in de grote zaal, de andere avond is er een workshop rap. Ook worden er debatten georganiseerd. En talentnights. Maar programmeren is niet genoeg. Je moet de buurten in, wil je publiek in de zaal hebben. Flyeren is niet genoeg. We willen gaan werken met ambassadeurs, mensen die weten wat er in hun gemeenschap speelt. Daar willen we mee overleggen. Het klinkt nu heel erg als toekomstmuziek, maar we geloven er wel in. Zoals we ook geloven in de cultuureducatieve projecten die we gaan organiseren. Jongeren zijn het publiek van de toekomst.’
Zafer Yurdakul komt uit deze buurt. Komen de andere mensen die voor Podium Mozaïek werken ook uit Bos en Lommer?
‘Ik ben een Friezin, maar woon wel in Amsterdam. Naast een zakelijk en artistiek leider heeft Podium Mozaïek nog vier werknemers. Die mensen hebben we kunnen aannemen via NV Werk, een organisatie die de uitvoering van de gesubsidieerde banen op zich heeft genomen. Daar zijn we zeer gelukkig mee, maar op deze manier is de keuzevrijheid wel beperkt. Als we in de toekomst mensen zullen aannemen, dan zullen we meer kunnen kijken naar afkomst. Dat kunnen we nu alleen doen bij oproepkrachten, dat zijn veelal mensen uit de buurt. Uiteindelijk moet Podium Mozaïek het cultuurpodium worden van iedereen in Bos en Lommer.’