Günümüzde Spinoza'nın fikirleri güncelliğini korumaktadır. Nedir Spinoza? projesinin amacı, zor ve de çelişki uyandıracak soruları kamu alanında tartışmayı sağlamaktır. 2009 senesinde Amsterdam'da gerçekleşen bu proje kapsamında Mediamatic, Spinoza'dan esinlenerek ürettiği soruları Amsterdam'da çeşitli kamu alanlarında yayınladı ve bu soruların halk arasında dağıtımını sağladı. Kocaeli üniversitesinin düzenlediği uluslar arası felsefe konferansının 2012 konusu Spinoza. Mediamatic konferansa parallel olarak Spinoza düşüncesine dayanan soruları Türkceye cevirip Kocaeli üniversitesi kampüsüne ve Amsterdam merkezine yaydı. Amsterdam ve Kocaeli halkını bu şekilde felsefi bir tartışmaya davet ediyor.
Yüksek sesle düşünmek
Hepimiz öyle veya böyle, bir şekilde düşünüyoruz. Günlük hayatımızda yer alan işler ve insanlar hakkında düşünüyoruz. Kendimiz hakkında düşünüyoruz. Yeni bir araba alımı ya da evimizin tamiri üzerine düşünüyoruz.
İnsanlık tarihi boyunca geliştirdiğimiz bu düşüncelerin şaşkınlık ve hayrete sürüklediği bir takım insanlar olmuştur. Hatta kimileri, üzerinde düşündükleri varsayımlar, dolambaçlı mantık yürütmeleri ve de ikilemler tarafından mest olur. Onlar için karşılaştıkları sorular neredeyse saplantıya dönüşür. Gündelik hayatın bittiği yerde onların soruları devam eder.
Bu tür insanları filozof diye adlandırabiliriz. Fakat felsefe yapma özgürlüğü her zaman mümkün değildir. Nispeten özgür ve barışçıl zamanlarda bile dikkatli olmak gerekir. Bir toplumun temellerini eleştiren kişi, toplum tarafından dışlanma, direnç ve de zulüm görme ihtimali ile karşı karşıya kalır.
Spinoza
Yahudi asıllı bir Amsterdamlı olan Baruch de Spinoza, gençlik yıllarında filozof olmaya karar verdi. İçinde yaşadığı grup üyelerinin itirazlarına rağmen batı felsefesi, matematik ve fizik okumayı seçti. Hollanda'da Spinoza'nın geliştirdiği fikirlerin hepsi tehlikeli olarak karşılandı. Kendisi toplumdan kovuldu ve sürgün edildi. Anonim olarak yayınladığı kitap tüm Avrupa'da yasaklandı. Kısa zamanda olumsuz bir nam saldı. Hatta sempatizanları da hapse atıldı.
Günümüzde Spinoza'nın hayat hikayesi ve geliştirdiği düşünce biçimi önemli bir ilham kaynağıdır. Spinoza için felsefe ve düşünce özgürlüğü vazgeçilmez bir şart idi. Her ne kadar kendisinin demokrasi anlayışı, günümüz demokrasi anlayışından farklı olsa da, 1677 yılında 44 yaşında ölen bu filozofun fikirlerinde anayasaya dayanaklı demokratik bir sistemin tohumlarını bulabiliriz.
Bu projenin amacı, kamu alanında yüksek sesle söylenmesi zor ve tartışma uyandıracak sorular sormak, karşılıklı düşünceler aracılığı ile birbirimize meydan okumayı sağlamak ve mümkün olabildiğince geniş bir katılımcı kitlesine ulaşmak ve de onları heyecanlandırmaktır. Ya kullan ya da kaybet der bir İngiliz atasözü. Bu atasözü ifade özgürlüğü için geçerlidir. Birlik, herkesin her zaman aynı düşüncelere sahip olması anlamına gelmeyebilir. Güçlü bir grup her tür düşünceye sahip insanları içinde barındıran ve de bu farklı düşüncelerin bir araya gelmesi ile canlı kalan dinamik bir oluşum olarak da algılanabilir.