Op 9 november werd de 5e ESTAFETTE georganiseerd door Netwerk CS gehouden in misschien wel het best bewaarde geheim van Rotterdam: het Groot Handelsgebouw, alwaar het kantoor van Netwerk CS sinds kort is gevestigd. De entourage - een snufje versleten oude glorie gecombineerd met snelle urban vibes gaf de ESTAFETTE extra cachet.
Roze bubbels
Deelnemers geven de ESTAFETTE een hoge score
Op 9 november werd de 5e ESTAFETTE georganiseerd door Netwerk CS gehouden in misschien wel het best bewaarde geheim van Rotterdam: het Groot Handelsgebouw, alwaar het kantoor van Netwerk CS sinds kort is gevestigd. De entourage - een snufje versleten oude glorie gecombineerd met snelle urban vibes gaf de ESTAFETTE extra cachet. Maar belangrijker, voor het eerst werden de workshops gehouden is heuse workshopruimtes, in plaats van in "achterkamertjes en op skippieballen". Een lustrum waardig. De verjaardag werd gevierd met heuse roze bubbels.
De dag stond in het teken van diversiteit, inspiratie en contact. Onder het motto 'dare to share' kwamen zo'n 180 professionals uit de kunstsector, een enkeling uit het bedrijfsleven en een zuiderbuur bijeen om kennis en ervaringen te delen over ontwikkelingen rond diversiteit binnen culturele organisaties. De dagvoorzitter Ozkan Golpinar zette de deelnemers op voorhand op scherp. Belgie zou meer vorderingen maken op het gebied van diversiteitsbeleid dan Nederland. Al dan niet aangevuurd door deze opmerking togen de deelnemers naar een of meerdere van de twintig aangeboden workshops. Onderwerpen die aan bod kwamen waren onder andere artistieke ontwikkeling, personeelsbeleid, (cultuur)beleid en talentontwikkeling. De 5e ESTAFETTE kenmerkte zich door gezelligheid, kennisuitwisseling, engagement en entertainement. Wie heeft niet genoten van DJ's Inna Vision en Mind Eye van JazzSole of die 5-minuten massage? En wat was de catering goed he?
Weerbarstig
De prikkelende opmerking van Golpinar komt niet uit de lucht vallen. Het motto van de bijeenkomst was niet voor niets 'dare to share'. De buren of misschien beter gezegd, organisaties met veel ervaring op het gebied van diversiteit worden nog te weinig geconsulteerd. In plaats van de krachten te bundelen, vinden we liever zelf het wiel uit. Bart Deuss van Don't Hit Mama: “De uitgangspositie van een blanke kunstenaar in de verkleurende stad is een interessante. Er wordt verlangd naar de utopie van het samenzijn, dat is de kwetsbaarheid die je als kunstenaar aangaat. Dit project is een goede start en zal zich na verschillende proefversies ontwikkelen. Hij reageerde op de ervaringen met het project 'De nieuwe stad' van Sanders Geluk, een klein gezelschap bestaande uit kunstenaars diverse disciplines. Het project bleek te hoogdrempelig voor de doorsnee Rotterdammer. Sanders Geluk is een betrekkelijke nieuweling op dit terrein. Cosmic Theater met zijn jaarlijks terugkerende toneelschrijversfestival Hollandse Nieuwe in Amsterdam mag als een ouwe rot in het vak worden beschouwd. Echter, Cosmic stuit met zijn nieuwe toneelscenario's op vooroordelen van gevestigde theatermakers en programmeurs. Het lijkt een idee, geopperd tijdens de workshop, om de nieuwe schrijvers te koppelen aan 'oude' regisseurs. Iets dergelijks is echter gebeurd met Zwanenmeer & Bijlmermeer. Don't Hit Mama en het Nationale Ballet gingen een zeer succesvol samenwerkingsproject aan. De vraag bleef hangen of verdere samenwerking zoveel meer oplevert voor Don't Hit Mama die voortborduurt op Afro-Amerikaanse danstradities. De publiciteit, en daarmee het publiek, werd namelijk gegenereerd door de bekendheid van het Nationale Ballet.
Bekendheid, of liever, traditie is terug te vinden in het cultuurbeleid. Nieuwe ontwikkelingen vinden hun weerslag in dat beleid. Vooralsnog mondjesmaat. Nieuwe ontwikkelingen worden naar de smaak van de ESTAFETTE-gangers te veel gezien als participatie in de cultuursector. Er zou meer gedacht moeten worden - en vooral minder vrijblijvend - in termen van artistieke vernieuwing en talentontwikkeling. Wat de nieuwe financieringsstructuur gaat brengen is afwachten. Het nieuwe systeem zou te veel versnippering veroorzaken. Nieuwe artistieke ontwikkelingen in met name grootstedelijke jongerencltuur zou daardoor onzichtbaar blijven. Het ESTAFETTEpubliek maakt zich zorgen over het gebrek ana kennis over deze ontwikkelingen bij de gevstigde orde die de subsidies voor de komende jaren gaat verdelen.
Aparte status
Het Amsterdams Historisch Museum is, vooralsnog, niet van plan in zijn eigen begroting budget vrij te maken voor structurele aandacht aan diversiteit. Voor zijn project 'Mijn hoofddoekje', werd apart subsidie aangevraagd. De hoofddoekjes uit de tentoonstelling zijn wel opgenomen in de vaste collectie van het museum. Het nieuwe publiek komt niet terug en de kennis en ervaring die met dit project is opgedaan, dreigt verloren te gaan. Amanda Vollenweider, projectcoordinator van het museum, legde de vraag voor hoe je vanuit het middenkader het managementteam kunt overtuigen van het nut van structurele aandacht. Ze wil af van de aparte status die diversiteit in het museum inneemt. Misschien dat de gestage drup de steen holt? Ieder jaar een project zou uiteindelijk ook kunnen leiden tot structurele aandacht voor multiculturaliteit, werd geopperd. Beleidsverandering is immers een kwestie van lange adem. Ondertussen gaat kostbare kennis en ervaring niet verloren. “Het zijn de mensen die de organisatie maken en "Ook de schoonmaker en de technicus zijn personeelsleden", zei Krist Biebaauw van Cultuur Lokaal uit Belgie. Hij deelde zijn ervaringen met intercultureel personeelsbeleid met de workshopdeelnemers. Hoewel ook in Belgie de angst voor verandering binnen alle sectoren, dus ook binnen de cultuursector, heerst, blijkt uit participatiecijfers dat kunstinstellingen meer allochtonen weten te trekken dan die in Nederland. Dat komt omdat met name cultuurhuizen ernst maken met diversiteit. Ze zoeken voor hun aanbod contact met allochtone zelforganisaties. Ook nemen zij de verkleuring van het personeelsbestand serieus.
Diversiteit en winstoogmerk
Heeft Nederland last van de wet van de remmende voorsprong, vroeg menig ESTAFETTE-ganger zich af. Duidelijk is in ieder geval dat als een heldere visie op duurzaam diversiteitsbeleid voor alle geledingen van een organisatie ontbreekt, projecten het risico met zich meebrengen eenmalige prikkels te blijven. Dat was dan ook een van de conclusies van Sandra Trienekens werkzaam bij de Erasmus Universiteit. Zij voerde onlangs in opdracht van Netwerk CS een onderzoek uit naar de effecten van de projecten die de organisatie de afgelopen jaren financierde met zijn stimuleringsbudget. In het onderzoeksrapport stelt Trienekens vast dat er 180 graden veranderingen nodig zijn om diversiteit tot een intrinsiek onderdeel van de organisatie te maken. Er valt dus nog een slag te maken. Het bedrijfsleven lijkt daartoe meer bereidheid te hebben al was het alleen maar uit winstoogmerk. "Its not only the right thing to do, its also fun! But most important: it makes business sense." Dat zegt de directeur van ABN AMRO over diversiteit. Werknemers van de afdeling Diversity & Inclusion vertelden dat de bank een omgeving wil zijn waar ruimte is voor ieders eigen waarden. Juist dat zou het succes van werknemers (van welke komaf dan ook) ten goede komen. De medewerkers sloegen zichzelf niet op de schouders. "We zitten in de bewustwordingsfase." In zijn streven naar beter zoekt de bank aansluiting met landelijke netwerken van Marokkaanse of Antilliaanse ondernemers. Ook wordt gewerkt aan verkleuring van het personeel aan de hand van lessen uit het verleden: "Een agrarische ondernemer heeft een accountmanager nodig die ook over een agrarische achtergrond beschikt."
Het was een vruchtbare dag. Een enquete onder de deelnemers wees uit hoezeer het programma en de onderwerpen van de workshops werden gewaardeerd: 7,8 en 8,1. Ook de inhoud (7,4), de kennisuitwisseling (7,3) en de samenstelling van het estafettepubliek (7,7) scoorden hoog.
Download hier het programma, uitgebreide verslag van de ESTAFETTE en de deelnemerslijst.