Erfgoeddag focust op vervalsingen, vernuftige falsarissen, wetenschappelijke analyses die tot ontmaskering hebben geleid... Het S.M.A.K. dient van repliek vanuit haar eigen referentiekader. Wat betekent ‘realiteit’ binnen de context van een museum? Hoe valt de ‘realiteit’ door hedendaagse kunstenaars te interpreteren en te vertalen in een ‘beeld’? Geen enkel beeld – hetzij een schilderij, een sculptuur, een video of een foto – kan de realiteit in beeld brengen zoals ze werkelijk is. Elk beeld is met andere woorden een ‘vervalsing’ van de realiteit, of enigszins zachter uitgedrukt, een ‘interpretatie’ van de werkelijkheid. De collectiekeuze moet in die zin ook als een ‘interpretatie’ op het thema FAKE gezien worden.
Met:
Carsten Höller, Marcel Broodthaers, Martial Raysse, Daniel Spoerri, Vik Muniz, Tetsumi Kudo, Piero Gilardi, Johannes Kahrs, Jean-Pierre Raynaud, Wim Delvoye, Mimo Rottela en Costas Tsoclis komen aan bod.
Doorlopend open tussen 10u en 18u met gidsen op het parcours geheel toegankelijk.
PERFORMANCE:
Lectern for the small individualist (i.o.w. someone who’s searching for identity)
Deze (fake?) lezing is een performance van Loek Grootjans. Speciaal voor de erfgoeddag voert de kunstenaar deze bestaande performance uit. In de buurt van het collectiewerk Ich-Du, 1979 van Bernd Lohaus vraagt Grootjans zich af wie hij is. De performer staat op een verhoog, in een gebricoleerde bibliotheek met de boekruggen tegen de muur. “Ik sta hier boven de grond, waarom?/ Het is een veld tussen uitersten./Ik en de ander./Ik is een eiland.”
TEKST LOEK GROOTJANS
Ik is een gebied tussen uitersten.
Ik is een eiland.
Wie of wat is IK?
Is het een structuur, een agglomeraat, een samenloop van omstandigheden, een bundel onwetendheid of juist een bundeling van kennis?
Ergens is een deel van me zelf me vreemd,
Ergens ben ik anders.
Ergens ben ik u, en dat ik u ben wil ik graag illustreren met het volgende;
De filosoof, Paul Ricoeur schreef het boek Soi-même comme un autre,
Hij dacht, als ik niet weet wie ik zelf ben dat haal ik het bij een ander.
Een wonderbaarlijk goede gedachte.
Want als ik u vraag wie u bent, zegt u, uw naam.
Maar dat betekent niets.
U weet gelijk dat wanneer u uw naam zegt er veel aan vast kleeft. U komt voort uit twee ouders, zij komen op hun beurt voort uit ieder twee ouders, en deze komen ook weer voort uit ieder twee ouders, dus we zitten al gauw bij de ander.
En als ik u dan wederom vraag wie u bent zegt u meestal wat u doet, welk beroep u uitoefent.
Een beroep betekent in dienst staan van, dus in dienst staan van de ander, iemand anders, die in menig opzicht zich wil identificeren met u.
Dus die IK is zo gek nog niet.
Ik laat zich niet kennen.
Laat ik het illustreren met een aantal grootheden die mij dit hebben laten aannemen:
Spinoza zegt;
Al wat is is in zichzelf of in iets anders.
Allesomvattend.
Ik is God en God is de ander.
Dürer verdronk in 1521 bijna in de monding van de Arne, 440 jaar later leert mijn vader me zwemmen in de overblijfselen van zijn kokhalzen.
Vincent van Gogh schrijft aan zijn broer Theo,
Het is het nog niet helemaal, en laat een onuitwisbaar oeuvre achter.
Van Gogh was zijn broer en zijn broer was Van Gogh.
Pasolini wordt vermoord omdat hij zijn werk geen representant van het risico wil laten zijn, maar zelf risico wordt.
Wie ben ik? Ik wil van hen zijn.
De ander, dus IK leren kennen valt niet mee.
Ik moet de ander, IK dus, ook illustreren met Voltaire.
IK is buitengewoon IK is het paradijs, IK is de ander en de ander is onmiskenbaar.
In zijn meesterwerk Candide of het optimisme brengt Voltaire de stadsfilosoof Pangloss ten tonele.
Pangloss is het orakel van de stad en iedereen luistert naar zijn lessen met alle ontvankelijkheid.
Hij kan prachtig vertellen dat er geen gevolg is zonder oorzaak, en dat in deze beste van alle mogelijke werelden het S.M.AK. het mooiste van alle mogelijke musea is, en haar directie de beste van alle mogelijke directies is.
Omdat IK er in mag huisvesten.
En omdat IK alle mogelijke denkbare wezens vertegenwoordig, en dat al deze denkbare wezens uit u en mij voortkomen.
Het is bewezen zei Pangloss, dat de dingen niet anders kunnen zijn dan ze zijn: want aangezien alles is gemaakt voor het beste doel, is alles ook noodzakelijkerwijs gemaakt voor het beste doel.
Het is daarom dat we filosofen, dichters en kunstenaars nodig hebben om op alle mogelijke manieren betekenis aan onszelf te geven, om vervolgens u in verwondering achter te laten.
Loek Grootjans 2010