De animanga-scene is Nederland is klein maar krachtig. Op het jaarlijkse AnimeCon-festival in het Van der Valk Theater Hotel in Almelo kwamen zomer 2006 dertienhonderd mensen van rond de twintig om te netwerken, te gamen, boekjes te kopen en om de laatste films uit Japan te zien (sorry, nog geen ondertiteling, maar dat gaf niet). Op zaterdagavond was er ‘Cosplay-competitie’. De zaal zat helemaal vol en zo’n zestig cosplayers traden op in hun kostuums. Ze voerden sketches op die zonder diepgaande kennis van de Animanga-karakters en -verhalen bijna niet te volgen waren, maar de zaal had geweldig plezier.
Anime en manga kunnen zich kwantitatief meten met de art house cinema. De omvang van de wereldwijde handel is enorm en op google komen de woorden ‘anime’ en ‘manga’ samen even vaak voor als ‘cinema’.
Pokémon is in Nederland het bekendst; een serie computerspellen, tekenfilms en merchandise over honderdvijftig soorten kleine wezentjes die vooral met elkaar vechten. Pokémon zijn schattig. Eigenlijk zijn ze voor kinderen. Toch is het niet moeilijk om via internet een Pokémonpak in maat 56 te bestellen. Ook heel gewoon is een uitdossing als Super Mario, de Nintendo-loodgieter die vooral veel over hekjes en andere hindernissen rent. Maar de meeste cosplayers verkleden zich liever als personages uit spannender en complexer verhalen die aansluiten op de onderwerpen die jonge volwassenen bezig houden. Seks, liefde, noodlottige romantische avonturen, alternatieve werelden, genderbending en andere identiteitsissues zijn de belangrijkste thema’s.
Lindy Haubrich, een ervaren cosplayer die inmiddels aan de Rietveld Academie in Amsterdam studeert, is bijvoorbeeld graag Freya uit de animanga Chobits. Freya is een ‘persocom’, een adroïde die een romantische dood moet sterven omdat zij verliefd is op haar vader, Creator. Net voordat haar circuits doorbranden van puur liefdesverdriet, doet zij een ‘data transfer’ van haar bewustzijn naar het brein van haar zus Chii. Zo kan ‘Dark Freya’ voortleven in de dromen van haar geliefde zuster en haar beschermen tijdens haar zoektocht naar ‘de ware’. Chii en Freya zijn zeer populair in de cosplay-wereld. Je herkent ze aan hun altijd verleidelijke oogopslag, hun décolletés, lange blonde pruiken en aan een vreemd soort wit-roze robot-oren die op een koptelefoon lijken. Freya gaat in het zwart en Chii in het wit.
Chii en Freya worden vooral gespeeld door vrouwen. Ze zijn te sexy en romantisch voor crossplay, de variant waarbij van geslacht gewisseld wordt.
Crossplay is niet echt travestie. Ook de crossplayer speelt primair een personage. Het spelen van een ander geslacht staat op de tweede plaats. Lex Hofland, een van de prachtigste players die ik leerde kennen, speelt Shampoo uit de mangaserie Ranma. De transseksualiteit van hoofdpersoon Ranma legitimeert elke interpretatie. Ranma is een jongen die na een koude duik magisch verandert in een meisje. Een warme douche verandert haar weer terug. De romantische en seksuele verwikkelingen zijn fascinerend en eindeloos. Shampoo, de persoon die Lex speelt, is een aantrekkelijke zestienjarige rivaal van Ranma. Ze heeft paars haar en contrasteert haar vrouwelijke voorkomen met een dodelijk talent voor martial arts. Zij staat de mannelijke Ranma naar het leven en wil trouwen met zijn vrouwelijke gedaante.
Tijdens het fotograferen zat Lex steeds zijn corset op te hijsen. ‘Zonder borsten blijft dat ding niet hangen.’ Toen ik hem vroeg waarom hij niet een opgevulde BH droeg, antwoordde hij snel dat dat te veel van het goede zou zijn.
Shampoo en Chii zijn populaire romantische personages. Het grootste contrast met deze figuren wordt gevormd door de studenten van Battle Royale. Hannah Rigbey is prachtig als ‘onbekende student’ uit deze Japanse culthorrorfilm uit 2000. In Battle Royale word een groep van 43 scholieren gedwongen elkaar uit te moorden tot er nog maar een over is. De romantiek beperkt zich tot liefdes- en spijtverklaringen voordat de ene student te andere afmaakt. Battle Royale-spelers zijn makkelijk te herkennen aan hun bebloede schooluniformen. Meestal hebben ze griezelmake-up en vaak ook een met explosieven geladen halsband om.
Wat voor mensen zijn het die zich met deze perversies en fantasiewerelden vermaken? De cosplayers die ik leerde kennen, zijn eigenlijk allemaal leuk, ambitieus, hardwerkend en lief. Ze hebben geweldig veel lol in de kleedkamer en vertellen ongevraagd dat het leuke van cosplay is dat alles kan. Tot en met boomlange crossplayers met harige benen. De meesten zijn net begonnen aan een kunstopleiding of geven aan later een creatief beroep willen.
Toen we twee cosplayers vroegen om een cosplayworkshop voor beginners te geven, besloten ze om niet moeilijk te doen en toch maar gewoon kattenoortjes te gaan maken met de deelnemers.
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in Vrij Nederland 40, 7-10-2006.
