De avond begint direct bijzonder. Het woord wordt gegeven aan een jarige kunstenaar, dat ziet men niet vaak. Jan Hoek, die voor zijn 29e verjaardag onder andere bonbons kreeg, studeerde in 2012 af aan de Rietveld met het project Me & my models (vanaf 24 januari te zien in Foam). In dit werk onderzocht hij hoe ver je kan gaan met modellen. In zijn project ‘Jan helpt’ waar hij vanavond over vertelt, speelt hij ook met de grenzen van ethiek als hij zichzelf op het forum op Marktplaats aanbiedt om mensen te helpen bij het oplossen van hun problemen. Maar wat doe je als iemand je vraagt om je te helpen wreken, en mensen lichamelijk wat aan te doen? Langzaam raakt Jan verstrikt in een web van vervelende en dwingende conversaties. ‘Sorry, dat ik je steeds lastig val, maar heb je nog concrete plannen om mij te helpen?’ Jan helpt is een project dat naar verloop van tijd toch de vraag oproept: wie gebruikt wie? De kunstenaar zijn object, of het object misschien toch de kunstenaar? Een uit de hand gelopen zoektocht naar digitale intimiteit waar uiteindelijk beide partijen bedrogen uitkomen. Behalve de toeschouwer dan, die het geheel ongemakkelijk maar lachend aanschouwt.
Gelukkig worden we na dit project overweldigd door een vrolijk universum waarin alles glanst en glittert. Kunstenaarsduo Steven Bos & Susan Lanting maakten een 3dfilm waarin werkelijk alles van pailletten is gemaakt. Een ding is zeker als de Toppers ooit een nieuwe stylist nodig hebben weet ik bij wie ze aan het goede adres zijn. De wereld lijkt toch minder feestelijk te zijn dan hij op het eerste gezicht doet vermoeden. Achter de glimmers gaan macabere voorstellingen schuil en wrede liefdesgeschiedenissen.
Nee, de liefde is hard en wreed. Precies om die reden ontwikkelde Anneke de Lind van Wijngaarden en Sander Jansen de datingsite ikbenvresleijk.nl. Nu eens geen site voor spontane mensen die van een wit wijntje houden, dol op reizen zijn en gek zijn met mooie muziek. Jij bent vreselijk, ik ben vreselijk, iedereen is vreselijk: en dus worden er matches gemaakt op basis van de slechte eigenschappen. ‘Want veel mensen ontdekken de eigenaardigheden van hun geliefde pas na enkele maanden en dan is het al te laat: de relatie is al te erg begonnen om er zonder problemen weer mee te stoppen,’ aldus Anneke. In een notendop kun je op de profielen zien wat er allemaal niet schort aan je potentiële nieuwe droomman. Zo zien we dat Floris ongeduldig, niet sportief en ook nog eens heel gierig is. Wel zo duidelijk. Weet je gelijk wie de rekening op de eerste date kan betalen. Gelukzoekers moeten nog even wachten. De site is nog in testfase, 14 februari gaat hij naar verwachting de lucht in. Dus tot die tijd goed snuffelen aan voeten in de kroeg als je op zoek bent naar die ene droomvrouw of man met voeten die naar Camembert ruiken.
Van de wereld van de zweetvoeten worden we meegevoerd naar de wereld van de klysma. Sander Ritman en zijn oma treden namelijk op. Om wat bij te verdienen naast zijn schrijfwerkzaamheden nam Sander een baantje in de thuiszorg. Hij combineerde het nuttige met het aangename en gaat nu door het leven als de verpleegpoëet. Ook zijn oma werkte vroeger in de zorg en vertelt met verve hoe zij als jonge verpleegster een klysma bij een jonge soldaat verwisselde. Beiden bezitten het talent om op een lichte manier en met veel zelfspot over zware zaken te vertellen. Zo dicht Sander: Schrikt u niet als hij zichzelf voorstelt/ Worstelt met z’n tas/ De rits is helaas kapot/ Evenals zijn schoenen/Als hij u vraagt uw kleren uit te doen/Schrik dan niet/Uw naakte lichaam doet er niet meer toe/Het gaat om wat van binnen zit/Zeiden ze dat vroeger ook al tegen u?/ Dan verandert er ook niet veel
Na de pauze vertelt kunstenaar Edo Hartmann over zijn ouderlijk huis dat hij na 20 jaar binnenstapte. Nadat hij er op zijn veertiende wegliep met zijn broer en moeder om te vluchten voor zijn vader die verbaal en lichamelijk geweld gebruikte was hij er noot meer geweest. In zijn foto’s laat Eddo Hartmann de bezoekers getuige zijn van de opmerkelijke toestand waarin hij zijn ouderlijk huis terugvond. De foto’s zijn gemaakt met een grote afstandelijkheid, zonder in te zoomen op details. Met zijn camera registreert hij enkel. De waanzinnige foto’s laten het contrast zien tussen de schoonheid van het huis en de puinhoop van het leven dat zich hier afspeelde. En dat raakt. Hier woont mijn huis, is de even geestige als wrange titel.
Nog even en we kunnen gaan dansen op de beats van DJ Dikke Thomas. Maar eerst volgt er nog een dans naar aanleiding van het schilderij ‘de anatomische les van professor tulpen’ een vertoning van een video uit de installatie ‘Between the Waves’ van de kunstenaar Tejal Shah uit Bombay. Codewoorden: dildo’s op hoofden, vadsige vrouwen en een speciale rol voor de granaatappel.
De volgende morgen bij het ontbijt smaakt mijn frambozen-granaatappelsap toch anders dan anders. Daarna snel ik naar de Atheneum voor het fotoboek van Edo Hartmann. Ook dit boek was al geruime tijd uit. Maar voor een goed boek is het nooit te laat. Het is te hopen dat Sander en zijn oma snel een boek schrijven.
Fanny van de Reijt is schrijver, journalist (Het Parool, nrc.next) en redacteur (AVRO Opium, Propria Cures).