'Rotterdam doet' is de titel waaronder Stichting Rotterdam European Youth Capital haar plannen voor het Jongerenjaar 2009 presenteert. In Rotterdam wordt inderdaad veel gedaan, ook voor de jonge 'urban artists' over wie het gaat in dit verslag. Zoveel zelfs, en van zoveel kanten, dat het moeilijk wordt om door alle bomen nog een bos te zien. Veel van die bomen zijn nog niet lang geleden geplant. Juist de laatste jaren zijn er allerlei initiatieven van start gegaan, in het onderwijs, vanuit culturele instellingen, vanuit het uitgaanscircuit en vanuit de diverse jongerenscenes zelf. Veel daarvan is nog bezig doelstellingen en aanpak vorm te geven, uit te breiden of juist meer te focusen. Er wordt gefuseerd, men trekt bij elkaar in, is aan het verhuizen, verantwoordelijkheden worden overgeheveld van de ene instelling naar de andere. Zodat een buitenstaander zich verbijsterd afvraagt: 'Rotterdam doet - maar wàt?'
Dit verslag is het vierde in een reeks waarin Janny Donker de kansen voor talenten uit de jongerencultuur in de 'G4' heb geëvalueerd. De eerste drie, over de situatie in Utrecht, Den Haag en Amsterdam, zijn verschenen in de loop van 2007, evenals een essay, Van de basis en de top, als bijlage bij Theatermaker van november 2007, met een voorlopig overzicht van de bevindingen. Voor de eerste drie verslagen waren de Gemeenten Utrecht en Den Haag en het Amsterdams Fonds voor de Kunst mijn opdrachtgevers, voor het voorliggende rapport was dat Kosmopolis Rotterdam.
Dit verslag over Rotterdam verschilt op twee belangrijke punten van de drie voorgaande. In de eerste plaats ligt het focus op de urban arts, in het bijzonder hiphop, omdat deze in Rotterdam prominent aanwezig zijn en veel aandacht hebben gekregen. Rotterdam, zo blijkt uit diverse beleidsdocumenten en uit adviezen van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur, meet zich graag het imago van 'popstad' of 'hiphopstad' bij uitstek aan, een stad die in dat opzicht een reputatie te verliezen heeft.
In de tweede plaats: in Rotterdam wordt veel gepraat, gerapporteerd en geadviseerd over jongeren en hun cultuur, maar zonder dat de jongeren zelf aan het woord komen. Daarom wordt het 'hart' van dit verslag gevormd door een samenvatting van een reeks interviews met jongeren, waarin zij vertellen hoe zij aankijken tegen de voor hen gecreëerde infrastructuur van podia, opleidingen en alternatieve trajecten - hoe en waarom zij gebruik maken (of juist niet) van al die behulpzame handen die hun worden toegestoken om hen op weg te helpen naar een succesvolle toekomst.
Deze verkenningen als geheel leveren een complex beeld op, maar dat ligt niet alleen aan de gesignaleerde overmaat aan hulpvaardigheid. Die complexiteit wordt mede veroorzaakt door ontwikkelingen in de kunsten, die 'van de straat' zowel als 'van de schouwburg'. Oude grenzen tussen media en disciplines en tussen highbrow en lowbrow cultuur worden steeds vaker overschreden, met als gevolg de opkomst van nieuwe typen kunstenaars op zoek naar nieuwe (combinaties van) opleidingen. Ook de 'markten' voor 'straatkunst' en 'schouwburgkunst' beginnen te overlappen. Klassiek ballet trekt een ademloos publiek in ruige uitgaansgelegenheden; popmuzikanten treden op in het Concertgebouw, Rotterdam heeft al een centrum voor 'wereldmuziek'. Naast deze cross-over-cultuur handhaaft zich zowel 'pure' hiphop als 'pure' moderne dans en 'puur' klassiek ballet.
Download hier de volledige verkenning van Rotterdam, Rotterdam doet maar wat?. Voor de drie onderzoeken in de grote steden Utrecht, Amsterdam en Den haag, de volgende links:
- Perspectief voor hiphop. Een plaatsbepaling van hiphop in het Utrechtse talentontwikkelingsveld.
- Goede bedoelingen genoeg. Jongerenbeleid, (brede) talentontwikkeling en urban arts in Amsterdam
- Den Haag en hiphop. Hiphop in het Haagse talentontwikkelingsveld
Janny Donker is columnist en directeur van Loss Bewegingstheaterwerkplaats.