Een stukje geschiedenis
Dat de geslachtsorganen van paspoppen worden geabstraheerd tot kuise heuveltjes kunststof, dat wisten we. Wanneer de nieuwe collectie van een kledingzaak binnen is en de poppen ontbloot worden alvorens gekleed, krijgen we daar tijdelijk zicht op. Even geleden begonnen ook de ogen er uit te zien alsof er klodders kit overheen werden gesmeerd. Niet veel later waren lippen verleden tijd en werd de neus gereduceerd tot nul. Oren hebben kunststof poppen ook niet nodig. Voortaan was het hoofd een glad ei en niet eens altijd meer wit van kleur. We zien ze zwart worden, geel, en dan de hele regenboog af gaan. Ik zeg het maar eerlijk: het is over met de realistische paspoppen.
Dat de paspop zelf anoniem wordt gemaakt en een inwisselbare identiteit krijgt, is eigenlijk niet meer dan logisch. De kleding moet immers door anderen worden gedragen en het moet duidelijk zijn dat de pop slechts fungeert als ondergrond voor ontwerpen waarvoor gewerkt en gezweet is. Maar mensen willen zich graag identificeren met anderen en spiegelen aan dat wat al succesvol is. En dat is nu een onthoofd lichaam, want na het ver-eien krabden de paspopdesigners zich op hun hoofd en dachten nee, laat maar. En zo geschiedde. Alle poppen met eggs on top werden over de zaagmachine gehaald. Zo is het allemaal gekomen.
Prototypes
Paspoppen hebben, in mindere mate dan levende modellen maar toch, een voorbeeldfunctie: wij willen net zo slank en lang zijn als zij. De kleren die we kopen moeten er op ons lichaam hetzelfde uit kunnen zien. In dat kader is het vreemd dat ze allemaal worden onthoofd, want wat zegt dat over hoe wij moeten zijn? Ik neem aan dat we de hoofdloosheid niet al te letterlijk hoeven nemen. Toch is het verwarrend.
In veel werk van Yinka Shonibare zien we mensfiguren zonder hoofd, en niet zelden worden ze hierom vergeleken met paspoppen. Shonibare verwijst met zijn Victoriaans geklede figuren wel degelijk naar de guillotine die in de Franse Revolutie een groot deel van de aristocratische koppen heeft doen rollen. Maar de stoffen die gebruikt worden voor deze chique pakken doen eerder denken aan Afrikaanse kledij en zo speelt de kunstenaar met het thema kolonisatie, waar men ook niet zonder kleerscheuren doorheen is gekomen. Een dubbele verwijzing naar moord en gesneuvel en toch heeft het werk een opgewekte en komische uitstraling.
Combi
De oplossing voor het probleem van identificatie hebben etaleurs al gevonden. Er wordt gebruik gemaakt van foto's in combinatie met het plastiek. Dat zijn veelal modellen zoals we ze vinden in modetijdschriften, slank lang mooi representatief, maar soms zijn ze minder fancy. De V&D gebruikt modellen die je zo op straat zou kunnen tegenkomen. Het zijn gewone mensen, eerlijk gezegd zelfs nogal suf. Blijkbaar kunnen we ons daarmee identificeren en in ons hoofd plakken we dan het hoofd van zo'n scherp gefotografeerd model op de afgekapte nek van de paspop.
Omslachtig, zo lijkt het, maar wellicht kunnen we ons zoveel beter identificeren met mensen van vlees en bloed op foto's, ook al zijn die gephotoshopt, dan met een gedetailleerde paspop die we online kunnen bestellen. De twee uitersten samen leiden tot een summum van aantrekkingskracht in de etalage.
Comeback
Mocht je verwarring over de doden nog steeds aanhouden omdat het nieuwe systeem op jou geen grip heeft; geen nood. De paspop met wimpers, haren en blosjes op de wangen komt terug. Het Italiaanse bedrijf Almax heeft een paspop ontwikkeld die is uitgerust met dezelfde technologie die op luchthavens wordt gebruikt om misdadigers op te sporen. Achter hun ogen zitten camera's verstopt met gezichtsherkenning. Leeftijd, geslacht en etniciteit worden geregistreerd en opgeslagen. Deze gegevens kunnen worden gebruikt voor marketingdoeleinden, maar fungeren ook tegen winkeldiefstal omdat de camera's bezoekers scannen op verdacht gedrag. Deze zogenaamde 'EyeSee'-paspoppen kunnen binnenkort ook geluid opnemen en zijn dus volleerde spionnen. Voortaan houden zij een oogje in het zeil en behoeden zij andere poppen voor moord in de etalage.