Het vuur

Het Vuur. drie monitors op gelijke hoogte naast elkaar geplaatst, verzonken in een zwarte wand, tonen beelden die soms van het ene op het andere scherm lijken over Ie springen; alsof je een muziekregel leest, met de ruimtes tussen de beeldschermen als intervallen. De monitor als maat; de installatie als notenbalk. Net als in de muziek een motief meerdere malen gebruikt kan worden, keren dezelfde beelden herhaaldelijk terug, langer of korter aangehouden.

Op en neer gaande bamboestokken, van een verticale in een horizontale positie schietend met een hard, bijna agressief geluid, een cirkel van vuur (ronddraaiende fakkel), bloemen, een man, een vrouw, water... Je kunt de beelden lineair lezen (moet je wel snel zijn), van monitor tot monitor, maar soms lijken ze samen èén, of juist autonoom.

Beeld en geluid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, en samen bepalen ze het ritme als bindende en stuwende kracht. Naast de bij de beelden horende geluiden is er ook nog een speciaal voor de installatie gecomponeerd muziekstuk. Door de installatie-vorm, de mate van abstractie en stilering van de beelden, en omdat beeld en geluid niet louter illustratief gebruikt zijn, is Het Vuur - al heeft ze soms wel die snelheid - geen videoclip, maar een ritmisch en visueel gedicht. Een visuele muziekpartituur. Waarover?

Over vuur. Vuur? Vuur, dat lichtende verschijnsel van iets dat brandt. Met vuur spelen. Het heilige vuur. Tussen twee vuren raken. Het eeuwige vuur. Zijn liefde was een verlerend vuur. Vuuraanbidder, vuurdans, vuurdood, vuurvreter. Vuurgevecht, vuurpauze, vuurkrans. In zijn ogen schoten vonken van verlangen. Romeo and Juliette: Fire! Een liedje van liefde en dood. De bloem der liefde. Liefdebrand, liefde brandt.

Over liefde: een verhaal dat steeds opnieuw verteld moet worden. Zoals je geboren wordt en sterft, zo word je geacht daartussen lief te hebben. Een natuurlijk gegeven, dat daarom vol raadsels blijft. Het pad van de liefde gaat zelden meteen over rozen. Maar al te vaak moet ze bevochten worden of gewonnen. Veel lijden en strijden; aantrekken en afstoten; ja en nee. Heftigheid gestuwd door tegenstellingen, die zich uiteindelijk (als het conform de regels gaat) oplossen in de apotheose: Zij leefden nog lang en gelukkig. Dan is het verhaal uit, want over geluk valt weinig te vertellen. De fase ervoor is veel opwindender. Om de gevoelens die daarbij horen te bezweren is een heel arsenaal van symbolen, emblemata en metaforen voorradig, door de tijd zorgvuldig opgebouwd. Je kunt ze schilderen, zingen, dichten en filmen, en je kunt ze uitdrukken door middel van state-of-the-art-technologieën. Digitale verhalen.

Horizontaal en verticaal, positief en negatief, man en vrouw, water en vuur, enen (de stok) en nullen (de vuurcirkel), bits and bites: universele tegenstellingen in binaire computertaal. Een oeroud verhaal vertaald in digitale iconen van bamboe en vuur. Geleidelijk verandert het timbre van de beelden. De vonk slaat over. Deheftigheid van de stokslagen - het voelt alsof je in je gezicht geslagen wordt - en de rollende vuurcirkel leiden uiteindelijk via de man en de vrouw, de bloemen, naar het kalme water. Maar als het afgelopen is, begint het weer opnieuw.

Het Vuur is geen romantisch beeldverhaaltje om een traantje bij weg te pinken. Het ontbreekt de sobere beelden aan elke context; er is geen mise-en-scène, er wordt niet geacteerd. Structuur en betekenis worden vooral bepaald door de opeenvolging, herhaling en onderlinge verhouding van de beelden op de drie monitors. Daarom is de vorm van de installatie ook zo essentieel, woorin je de beelden gelijktijdig naast elkaar kunt zien, in plaats van alleen achter elkaar. Daarom is het geluid, het ritme ook zo noodzakelijk als verbinding tussen de monitors. En zijn de tussenruimtes, de intervallen, zo belangrijk ter versterking van de muzikale en poëtische zeggingskracht van Het Vuur. Wat je uiteindelijk ziet is het ritueel dat in elke verliefdheid besloten lijkt te liggen en waaraan moeilijk te ontsnappen valt. (js