Radiant, a personal observatory

Het Personal Observatory van Madelon Hooykaas & Elsa Stansfield is gelegen naast hun Museum of Memory, de ruimtes zijn zelfs op subtiele wijze met elkaar verbonden. Het Museum of Memory (video-installatie-cyclus, 1985-1988) is een soort imaginair geheugen zonder vast centrum, introvert, naar binnen gericht. Het Personal Observatory is een 'waarnemingspost', open en naar buiten gericht. Eenobservatorium waar iedereen welkom is om een blik in de ruimte te werpen, om een waarneming nauwkeurig te bestuderen. Misschien komt je er een vreemd, onverwacht signaal ter ore, of vang je een glimp op van een oneindig raadselachtig beeld.

Radiant (Stralend) hoort thuis in het observatorium. Op een driepoot staat een naar boven gerichte schotelantenne, afgesteld op ontvangst, die via een in het hart van de schotel geplaatste monitor direct haar signalen uitstraalt. Atmosferische beeldgolven die van heel ver lijken te komen en slechts fragmenten prijsgeven van traag bewegende figuren in een mistig, onbekend landschap (het zouden maanwan- delaars kunnen zijn), mostochtige torens... Er schieten ook teksten voorbij: s was the First letter telegraphed... Woorden die met een $ beginnen springen je geheugen in en uit. Ondanks de tekst is er geen narratieve structuur. De signalen die Radiant opvangt en uitzendt zijn blijkbaar niet gedecodeerd volgens de geldende regels. Je moet diep in je herinneringen tasten, de woorden zelf aanvullen: sign, source, sorus, sour, soul, show, s.o.s..

Marconi. Marconi zond het eerste telegraafsignaal uit, vanaf het puntje van Cape Cod (Massachusetts, vs.) naar Engeland. Hij overbrugde de Atlantische Oceaan met de letter $, in morse uitgedrukt drie puntjes... Radiant is een supergevoelige ontvanger met het vermogen om de tijd op te heffen, om golven en signalen op te vangen van voorbije gebeurtenissen en van wat nog komen gaat, om in de prehistorie te kijken en om science fiction te bedrijven. Beelden van Marconi's zendmasten, waarvan nog resten staan op wat nu Marconi-Beach heet op Cape Cod. Beelden van mensen (wie zijn ze?) bij een stomende oceaan, alsof alle berichten die Marconi ooit telegrafeerde in damp opgaan. En soms doemt het beeld van Radiant op. Je zou je kunnen voorstellen dat Radiant ook een satelliet is, die zwevend tussen de hemellichamen zichzelf kan waarnemen.

Herinneringen lijken vaak ongrijpbaar en ongeordend, ver weg, tot ze door de een of andere prikkeling van buitenaf opeens vorm aannemen en betekenis krijgen. Ze hebben hun eigen, gesloten domein dat zich alleen via speciale codes - die je nooit echt kunt leren - laat openen. Ze bevolken het geheugen in groten getale, maar hel merendeel zal zich nooit direct oan je openbaren. Via de herinnering communiceert het brein met zichzelf om niet in de chaos ten onder te gaan. Op een ander niveau is de ruimte gevuld met ongrijpbare en onzichtbare stralen en signalen op verschillende golflengtes, waarvan sommige ter ontvangst met speciale apparatuur versterkt en gedecodeerd worden. De straling van de zon, de sterren en de planeten wordt door de aarde opgevangen en sinds mensenheugenis gebruikt om er tijd en richting mee te bepalen, zoals van hun stand boodschappen worden afgelezen. Een gedeelte van al die stralen en signalen wordt als 'communicatie' bewust uitgezonden en opgevangen, maar - echt waar - een nog groter gedeelte zweeft zomaar en onzichtbaar door het Universum: de flarden en resten van een supersonisch megabrein, waarin tijd geen rol speelt en techniek verdwijnt.

Radiant is een hoogst persoonlijke zender/ontvanger die een link kan leggen tussen een onbewuste herinnering en een onzichtbaar signaal. Dat levert beelden op die niet logisch zijn maar wel onthullend.