Albert's Ark

Eindelijk is er dan een voertuig ontworpen voor de grootste uitvinder van de twintigste eeuw: Albert Einstein. Terwijl Willie Wortel zich altijd al de luxe heeft kunnen permitteren van een kleine vliegende schotel die met zijn technische snufjes volledig overeenstemt met zijn bizarre uitvindersgeest, is er nooit een voertuig gemaakt dat in de lijn ligt van het genie van Einstein. Nu wel, en het prototype heet: Albert's Ark.

Albert's Ark is een kruising tussen een grote stenen zonnewijzer en een ultramoderne, opengewerkte 'videoklok'. Doordat het stenen gevaarte is opengewerkt en zijn ingewikkelde binnenwerk toont, wekt het de suggestie dat de zogenaamd ouderwetse zonneklok 'van binnen' net zo geavanceerd is als een atoomklok. Op de monitor van de videoklok is echter niet de tijd te zien maar de inwerking van tijd op ruimte. Wanneer een toeschouwer om de installatie heen loopt, zal op een gegeven moment zijn lichaam vervormt op de monitor te zien zijn. Door een aantal bewegingen uit te proberen, kan hij zich letterlijk in allerlei bochten wringen. Hij kan van zijn lichaam spiralen maken, hij kan zich uitrekken als een stuk elastiek. Zelfs de meest simpele handelingen hebben als consequentie dat het ideale, coherente beeld van het lichaam in duigen valt.

Zo krijgt de installatie een ironische bijtoon. Want zoals de titel al aanduidt, gaat het hier niet simpelweg om een voertuig maar om een ark. Maar was de ark van Noach juist niet gemaakt om hem en de zijnen van de zondvloed te redden en iedereen heelhuids een volgend godvruchtig tijdperk binnen te leiden? Deze ark, die van Einstein, beoogt het tegenovergestelde: niet heelhuids maar gedeformeerd belanden de toeschouwers op het van God losgeslagen beeldscherm. Niet vroomheid maar verbijstering is het resultaat na het zien van hun lichamen die zich 'uitsmeren' in de ruimte.

Normaal zien we op het platte beeldscherm de projectie van een driedimensionaal lichaam, maar bij Albert's Ark zien we de projectie van een lichaam met vier dimensies. Daarom kan het lichaam op verschillende tijden tegelijk worden waargenomen en daarom kan het zich op een dergelijke wijze in de ruimte uitsmeren. Het live-aspect van de installatie is niet alleen belangrijk omdat beweging en distorsie dan direct aan elkaar gerelateerd worden, maar ook omdat het verglijden van de tijd alleen zichtbaar is als er 'tekenen van leven' zijn, als een toeschouwer zich dus aan deze machine waagt. De installatie is als het ware een vitaliteifs—detector die het bezielde scheidt van het onbezielde, het levende van het dode.

Om de inwerking van de tijd op de ruimte zichtbaar te kunnen maken heeft Bill Spinhoven in 1988 de Time Stretcher ontwikkeld. Het feit dot op geen enkele plaats in de ruimte de tijd gelijk is - alhoewel de verschillen alleen op kosmische schaal waarneembaar zijn intrigeerde hem zodanig dat hij een machine heeft uitgedacht die in staat is de minieme verschillen op menselijke schaal uit te vergroten. De Time Stretcher werkt als een vergrootglas die ons een blik gunt in de vierde dimensie (een andere installatie waarin Bill Spinhoven zijn Time Stretcher heeft toegepast heet dan ook Look Out Into the Fourth Dimension).

Er zijn echter twee verontrustende 'bijkomstigheden' die naar voren komen wanneer je je laat meevoeren door deze 'tijdmachine'. De eerste is dat de Albert's Ark de causaliteit volledig op losse schroeven zet. Wanneer je een voorwerp laat vallen, blijkt het op de monitor omhoog te stijgen. Dit houdt in dat het voorwerp sneller gaat dan de lichtsnelheid, want pas dan kan het zich in de omgekeerde richting voortbewegen en naar het verleden reizen. Dit strookt natuurlijk van geen kanten met de fysische realiteit. Nog steeds geldt (en niet zonder reden) dat de lichtsnelheid absoluut is en dat men niet sneller kan gaan. Maar wat is dat dan voor een demonische machine die ons zodanig versnelt dot wij kunnen ontsnappen aan het absolute der absoluten?

De tweede bijkomstigheid is al even onthutsend. We zijn er steeds van uitgegaan dat een spiegel (of een foto of televisiebeeld) een representatief en betrouwbaar beeld van onszelf geeft. De lachspiegel is eigenlijk een voorzichtige, low tech ondermijning van dit beeld, terwijl Albert's Ark op radicale wijze een einde maakt aan deze illusie. We moeten inzien dat de uitgerekte lichamen op de monitor onze ware gedaante zijn. Om deze gedaante in haar totaliteit te kunnen omvatten, moeten we gebruik maken van wat de relativisten de wereldlijn noemen: de baan van een lichaam door een vierdimensionale wereld van ruimte en tijd. Van deze baan kan de Time Stretcher een klein stukje zichtbaar maken. Maar stel dat het mogelijk is om je wereldlijn, vanaf je geboorte tot aan je dood, in heel zijn magistrale, wanstaltige en ondoorgrondelijke configuratie, heel langzaam op het beeldscherm voorbij te zien trekken. Dat zou het absolute spektakel zijn van de tijd.