House

Minutenlang mee door een landschap dat op het eerste gezicht niet is thuis te brengen. De camera zoeft langs krommingen, versnelt op rechte stukken, leidt ons rakelings over obstakels. Het lijkt een beetje op filmopnames die vanuit een achtbaan zijn genomen. Gedurende de hele titelrol bewegen we ons over dit parcours, totdat het beeld opeens razendsnel uitzoomt en we een overzicht krijgen. Dan bli jkt dat we ons al die tijd midden in het logo van de film - BATMAN - hebben bevonden. De camera tastte de buitenkant van de letters af, bewoog zich langs de uitsparingen in het logo. Ergens vermoedden we dat het parcours een bekende weg beschreef, maar we waren niet in staat de letters te lezen. Dat is hier dan ook nauwelijks van belang. Het lezen, het overzicht, het geven van een definitieve betekenis is hier op een tweede plaats komen te staan. Hier gaat het om de beweging, om de reis door het materiaal, om de ruimte die zich blijkt te openen als je je concentreert op het pure materiaal van de letters.

Dat is house. Een reis door de ruimte van de muziek. Was hiphop bij uitstek leesmu- ziek, house is de muziek van de beweging. Sampels zijn bij hiphop nog duidelijk te herkennen, hier spreekt een individu dat eenhij daarmee wil zeggen. Hoor James Brown, onze meester, dit is het beste stukje van zijn beste song. En ik ben Rakim en Eric B. is on the cut. Steeds opnieuw moeten de hiphoppers hun eigen naam vermelden om te laten zien dat zij het overzicht hebben over de compositie, dat zij via hun muziek hun boodschap tot ons brengen. Hiphop is de muziek van de spreker: de rapper geeft zijn visie op het leven en haalt de wereld om hem heen zijn muziek binnen en geeft deze daardoor betekenis.

House is de inversie van hiphop. De blik is niet naar buiten gericht, maar naar binnen. Niet voor niets heet het house: we blijven lekker thuis (de cocoonvariant van de popmuziek). Van de muziek die we al in huis hebben maken we een nieuwe housemix voor een innerlijke reis. Zoals de computerfreak zich opsluit en via cyberspace zijn huiskamer verlaat, zo verlaten wij ons huis via de geluidsgolven van de muziek.

Bij hiphop kijk je van buitenaf naar de muziek, zoals je vanaf een afstandje moet kijken om het Batman-logo te kunnen lezen. De manipulatie van het materiaal staat centraal. Grove overgangen tussen het ene en het andere fragment. Ruwe inbreuken op stem en muziek door het scratchen. Steedszie je in clips de handen van de discjockeys die de platen manipuleren. De naald wordt mishandeld, de plaat voortdurend tegengehouden. Hiphop is obstructiemuziek.

House is precies het tegenovergestelde. Got to keep moving, keep moving. De muziek wordt weliswaar opgebouwd uit bestaande fragmenten, maar die lopen vloeiend in elkaar over. De afzonderlijke fragmenten zijn ook veel minder herkenbaar omdat vaak maar een heel klein elementje is gesampeld en vermenigvuldigd tot een monotone geluidslaag. De muziek bestaat uit verschillende geluidslagen die elkaar afwisselen. Die lagen hoor je van ver aankomen, ze blijven even op de voorgrond hangen om dan langzamerhand weer te verdwijnen. De muziek lijkt zichzelf te genereren, organisch te groeien zonder dat daar een menselijk individu aan te pas komt. De voortdurende verschuivingen en veranderingen creëren een ruimte waar de geest zich in kan begeven. Vaak denk je fragmenten te herkennen, de muziek neemt je mee in je herinnering, maar zodra je bijna weet wat het fragment ook al weer is, komt er opnieuw een fragment dat je meeneemt, verder de muziek in. Zoals we in het Batman-logo sprongen, springen we nu op de plaat en draaien mee. Soms worden we even gestopt, maar dat is alleen maar om de sensatie van het weer verder draaien te vergroten. Keep moving, keep moving. De manipulaties zijn ondergeschikt gemaakt aan de beweging, het constante ritme dat nooit stopt. We laten ons zalig ronddraaien, in een spiraal, langzaam op weg naar het midden.

De spiraal is een belangrijk houseteken.Overal zie je haar terug: in letters, los zwevend op de platenhoes, op aanplakbiljetten voor party’s. In de clip van Deee-lite is de discjockey zelf een en al spiraal. De platen die hij draait zijn zwart-wit spiralen, maar ook zijn draaitafel en zijn kleding is ermee bezaaid. De kleding van de zangeres en van de andere groepsleden zit vol met drukke gekleurde patronen, die voortdurend in beweging lijken, als de kleuren in een caleidoscoop. De muzikanten reduceren zichzelf tot visuele effecten, tot kleurenvlakjes, streepjes en rondjes in een bewegende kleurenmassa.

Televisieruis was bij de hiphopclips alleen een middel om een grove overgang te maken, om de kijkers wakker te schudden. Bij de houseclips is ruis de ondergrond, in de bewegende korreltjes van het beeld is het plezierig vertoeven. De muzikanten en zangers hoeven zelf nauwelijks te dansen, maar bewegen mee met het beeld. Ze willen niets uitdrukken met hun lichaam, ze willen alleen maar de grenzen van hun lichaam doen vervagen, om te kunnen vervloeien met de vloeistofdia-achtergrond van de clip.

Mode beweegt zich in een spiraal. Trends verdwijnen eerst een tijdje uit het zicht, om dan weer op de voorgrond te komen in een nieuw jasje. Een voorbeeld is de trimmer, die eerst moest verdwijnen om vervolgens als jogger weer te voorschijn te kunnen komen. Hetzelfde idee, maaraangepast aan een nieuwe tijd: nieuwe kleren, nieuw materiaal, het nieuwste merk schoenen. De oude trimkleren kunnen absoluut niet meer. Niet dat de kwaliteit niet meer voldoet, het is puur een kwestie van stijl. En dat kan aan heel pietluttige dingetjes liggen: een streepje meer, iets smallere pijpen, glanzende in plaats van doffe stof.

Vroeger waren de cirkels van de spiraal zo groot, datje tegen de tijd dat er een nieuwe versie van een trend was, je de oude nauwelijks meer kon herinneren. Tegenwoordig gaat het steeds sneller. Bij house is er een essentieel punt bereikt: het nieuwe heeft zich zo snel voltrokken dat je het niet meer van het oude kunt onderscheiden. Het verschil tussen een (moderne) housefeeak en een ouwe hippie is nauwelijks aan te wijzen. Hetzelfde lange haar, hetzelfde sjaaltje om het hoofd, dezelfde veelkleurige gebloemde stoffen. Waarschijnlijk ruiken ze nog even muf ook. Het verschil is alleen dat de ouwe hippie die kleren al tientallen jaren draagt, ze maken al jaren deel uit van zijn leven. De housefreak heeft ze nog maar pas aangeschaft, en hij doet ze alleen maar ‘s avonds aan.

Maar op de houseparty maakt het allemaal niet meer uit. Het moderne is gelijk aan het ouderwetse, de voorlopers en de achterlopers zijn één. Dat creëert een vrijheid die er nog niet eerder is geweest. Bij gebrek aan Peace & Freedom in de wereld buiten maken we het vannacht binnen tot een paradijs waar alles kan en mag en iedereen zichzelf kan zijn. Het maakt zelfs niet uit hoe je danst. Vroeger had je bij iedere trend een eigen dansstijl. Dat verdeelde de discotheek onmiddellijk in degene die deze stijl wel en die de stijl nog niet beheersten. Er zijn er maar een paar die kunnen breakdansen of die werkelijk kunnen voguen. Zij schitteren in het centrum op de dansvloer, bij hen verbleken de anderen tot een slome massa. Maar bij house is iedereen massa. Er is niet één bepaalde dansstijl, alles mag als je maar los bent en je je lekker voelt.

De dansruimte is dan ook radicaal veranderd ten opzichte van de vroegere discotheek. Er is geen verschil meer tussen de dansvloer en de periferie. Alles is periferie, alles is centrum. Niemand kijkt naar elkaar. Daar is het bovendien meestal te donker voor. Niet meer het narcisme, de spiegels, de blikken en flirtpartijen. Iedereen danst voor zichzelf, probeert zijn individuele grenzen te doen vervagen en op te gaan in de amorfe massa. Het stroboscooplicht verblindt de ogen, de blik is niet meer van belang.

Feel the music. Geluid wordt kleur, spiermassa vervluchtigt tot energie, mijn brein is een vloeistofdia. I got something for pour mind, your body and your soul. We zijn beland in het centrum van een draaikolk, waar al het bestaande wordt gelijkgeschakeld. Stof wordt weer tot stof, en alle mogelijke moleculen vermengen zich voor zolang de nacht duurt. Vannacht zijn er geen grenzen meer. Vannacht laten ons meedrijven in de oersoep van ons bestaan.